O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

Mavzuni og'zaki muhokama qilish. Amaliy ishlarni bajarish va
amaliy ko‘nikmalarni o ‘zlashtirish
Quyidagi ishlar bajariladi:
1) qonning kislorod sig ‘imi pasayishida hosil bo ‘ladigan gipoksiya
turini yaratish va о ‘rganish;
2 ) g ip o k siy a g a c h id a m lilik d a o rg a n izm tu r r e a k tiv lig i ro lin i
u ‘ rgunisn.
Talaba: 1) ek sp erim en td a gem ik g ip o k siy an i ch aq irish , uning 
ham m a k o ‘rinish b elg ilari va rivo jlan ish m exanizm i; 2) hayvonlar 
o ‘lgandan keyin u la m i y o rish va g em ik g ip o k siy a tip ig a m ansub 
b elgilarn i aniqlash; 3) K om ovskiy a p p aratid a sov uq v a issiqqonli 
hayvonlarda gipoksik giposiyaning turga oid farqlari, ulam ing kislorod 
yetishm ovchiligiga chidam liligini kuzatishni bilishi kerak.
Tajriba bayonnomasi va xulosalarni yozish
T a lab a m u sta q il r a v is h d a k a la m u s h d a g e m ik g ip o k siy a n in g
rivojlanishi hamda kalamush va baqada gem ik gipoksiya manzarasini 
q iy o sla s h a s o sid a b a y o n n o m a tu z a d i. B a y o n n o m a d a h ay v o n n i 
yorishda olingan natijalari aks ettiriladi, ularda rivojlanadigan gipoksiya 
shakllari va organizmining tur chidamliligi to ‘g ‘risida xulosalar qilinadi.
Vaziyatli masalalarni yechish
l-m a s a la .
Oq sic h q o n n in g qorin b o ‘s h lig ‘ig a 0,7 % li 2, 4 -
d initrofen ol (100 g tan a o g ‘ir!igiga 0,55 m l) y u b o rilg an , natijada 
hayvon o ‘tkir kislorod yetishm ovchiligidan o ‘lgan.
1. Bu misolda gipoksiyaning qaysi shakli rivojlangan?
2. Rivojlangan gipoksiyaning mexanizmi nimadan iborat?

---

2-masala.
Oq sichqonga natriy nitratning 1 % li eritmasi (0,1 ml/ 
kg) yuborilgandan keyin hayvon o ‘tkir kislorod yetishm ovchiligidan 
o ‘lgan.
1. Bu misolda gipoksiyaning qaysi shakli rivojlangan?
2. Qonning «shokolad» rangini nima bilan tushuntirish mumkin?
3. M etgem ogiobinning gemoglobindan farqi nimadan iborat?
4. Gipoksiyaning bu shaklida qanday vositalar qo‘llanishi mumkin?
3-masala.
Geolog ekspeditsiya tarkibida baland tog‘li joyga qidiruv 
ishlari o ‘tkazish uchun kelgan. 3000 m balandlikda turishining 2 -
kunida gipoksiya rivojlanishidan dalolat beruvchi «tog*» kasallikga 
xos simptomlar: bosh o g ‘rishi, hansirash, sianoz, ishtaha y o ‘qolishi, 
um umiy m adorsizlik, uyqusizlik paydo bo‘lgan.
1. Ekspeditsiya ishtirokchisida rivojlangan gipoksiya sabablari va 
xarakteri nimadan iborat?
2. Bu holatda hansirash yuzaga kelishining omillari nimalar?
3. B aland to g 'li jo y la rd a hansirashn in g qaysi o g ‘ir o q ibatlari 
rivojlanishi m umkin?
4. Bu oqibatni patogenetik davolashni tavsiya qiling.
4-masala.
Anilin bo‘yog‘i ishlab chiqaradigan korxonada ishlovchi 
apparatchi ayol sog‘liqni saqlash punktiga anilin bilan zaharlanishning 
klinik m anzarasi bilan o lib kelingan. Unda gipoksiya sim ptom lari 
ustivorligi: k o ‘ngil aynish, qusish, bosh og‘rishi, quloqlarda shovqin, 
k o ‘z o ld id a m ay d a n a rs la m in g lip - li p e tib tu ris h i, m ad o rsizlik , 
uyqusirash mavjud. Shilliq pardalar sianozi, yuz va teri qoplamining 
k o ‘kimtir rangi e ’tibom i o ‘ziga jalb qiladi. Gemospektrofoto-metriyada 
keskin m etgem oglobinem iya aniqlangan.
1. Bu misolda gipoksiya rivojlanishi asosida qaysi patogenetik omil 
yotadi?
2. U gipoksiyaning qaysi turiga kiradi?
3. Qon tarkibining qaysi o‘zgarishlari gipoksiyaning bu turiga xos?
5-masala.
22 yoshli, A. ismli bemorda qon aylanishining buzilishi 
k o ‘rin is h id a g i d e k o m p e n s irla n g a n p o ro g i a n iq la n g a n . A so siy
shikoyatlari: han sirash , qon aralash b alg ‘am bilan y o ‘tal, um um iy 
m adorsizlik, y urak sohasida o g ‘riq. Qonda eritrotsitlar 6,0 1012 /1, 
gem oglobin 150 g/l. O ksigem om etriya natijalari - gem oglobinning 
kislorod bilan to ‘yinish darajasi 85 %.
1. Bemorda gipoksiyaning qaysi shakli rivojlangan?
2. Bu patologiyada qon tom onidan mavjud o ‘zgarishlam i qanday 
tushuntirish m um kin?

---

7. 
Transbipsiya nima?
8. Teskari transkripsiya nima?
9. Translatsiya nima?
10. Keylonlar va trefonlar nima, ularning hujayra bo'linishi va o'sishiga
ta ’siri nimadan iborat?
11. Kontakt tormozlanish fenomeni nima?
12. Xeyjlik hujayra bo ‘linish limiti (me ’yori) nima?
13. Paster ejfekti nima?