O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I

001.004.032. БМИ. 2014 й. 

 

---

40 

 

Hayvonning yelini  - sutning mikroorganizmlar bilan zararlanishida doimiy 

manbadir.  Yelinda  hamma  vaqt  mikroblar  bo’ladi,  lekin  ular  sutga  emchak 

kanallari orqali tushadi. Avval aytganimizdek sut qonning yelindan ўtib turishidan 

paydo  bo’ladi.  Ammo  qon  sutni  zararlantiruvchi  manbasi  bo’lib  hisoblanmaydi. 

Chunki  qon  mikroorganizmlarni  yemirish  (bakterisid)  xususiyatga  ega.  Faqat 

hayvon  kasal  vaqtdagina  kasallik  keltirib  chiqaruvchi  mikroblar  uning  organizmi 

orqali (qon orqali) sutga tushishi mumkin.  

Emchak orqali yelin ustidagi mikroorganizmlar yelinning ichkarisiga kiradi. 

U yerda yelin tuqimalarining bakterisidlik harakatiga duch keladi va nobud bo’ladi. 

Faqat noqulay sharoitga chidamli bo’lgan mikrokokk va stretokokk mikroblarigina 

saqlanib qoladi.  

Birinchi  otilib  chiqqan  sutda  -  3,630000  dona  (1ml.  da);  dastlabki  sog’ib 

tashlangandan  keyin  sutda  -  320000;  dastlabkisi  tashlanmay  sog’ilgan  umumiy 

sutda  -  1,070000  bakteriyalar  bo’ladi.  Sut  sog’ilganda  emchaklardan  birinchi 

sog’ib  olingan  sutni  alohida  idishga  olish  kerak.  Sababi  emchak  kanalida  qolgan 

sut  go’ng,  ozuqa  manbalari  orqali  u  yerda  "bakteriya  probkasi"  hosil  qilgan 

bo’ladi. Lekin sutning bu qismini yerga yoki polga sog’ib tashlash mumkin emas, 

chunki yerga yoki polga tushgan sut mikroblarni ko’payish o’chog’iga aylanadi.