O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

Avtomatlashtirilgan o'qitish tizimlari. 
Axborot texnologiyalarini 
kadrlami tayyorlash va o'qitishda qo'llash uzluksiz ta’lim tizimining barcha 
bo'g'inlarida o'qitish jarayonlarida foydalaniladigan 
avtomatlashgan o'qitish
tizimlarini (AO‘T) 
yaratishga olib keladi.
Axborot texnologiyalarini hududiy-ma’muriy boshqarish organlariga 
tadbiq etish 
hududiy axborot tizimlariga (XAT) 
olib keladi. Ular mahalliy 
davlat organlari va boshqaruvning tahlil va boshqarish funktsiyalarini 
ta ’minlash uchun yaratadi.
Hududiy tizim faoliyati mintaqada boshqaruv ishini sifatli bajarishga, 
hisobotni shakllantirishga, davlat va mahalliy xo'jalik organlariga tezkor 
ma’lumotlami berishga qaratilgan.
Boshqaruvning tuzilmaviy-hududiy organlariga muvofiq quyidagi 
tizimlar o'zaro farqlanadi:
92

---

• avtonom respublikalar. viloyatlarning axborot tizimlari;
• shahar hokim iyatini boshqarishning axborot tizimi;
• m a’muriy tum anning axborot tizim i.
Sifat darajasiga ko‘ra axborot tizimlari quyidagi sinflarga bo'linadi: 
axborot qidiruv tizimi (AQT); axborot-ma’lumotnoma tizimi (AAT); 
matnlarni qayta ishlash axborot tizimi (MQAT); ma’lumotlarni qayta 
ishlash tizimi (MQT); axborot-kengashuv tizimi (АКТ); qarorlar qabul 
qilish tizimi (QQQT); ekspert tizimlari (ET).
Axborot-qidiruv tizimi. 
EHM da yoki undan tashqarida saqlanishi 
mumkin boMgan hujjatlar, ikkinchi darajali hujjatlar (masalan, referatlar), 
hujjatlar nomi yoki manzillarning toMiq matnini qidirishni amalga oshiradi. 
EXM da u yoki bu hollarda qidiruv obrazi nomini olgan va qisqacha 
mazmuni bayon qilingan hujjatlaming formallashgan bayoni saqlanadi. 
0 ‘ziga kerakli mavzudagi hujjatni topishni istagan axborot iste’molchilari 
tazimga so'rov yuboradi. Qidiruv natijasiga ko'ra, tasvirlangan hujjatlaming 
toMiq matni yoki so'ralgan harajatlaming to'g'ri-noto'g'ri, yetishmasligi, 
ishonchlilik darajasi haqida maMumot beriladi.