Nurmatova sharofat

V SINF UCHUN SAVOLLAR:
1. Tinish belgilari va ularni yozma nutqda qo’llash yo’l- yo’riqlarini o’rgatuvchi tilshunoslik bo’limiga nima deyiladi?
2. Ohang va fikr tugalligiga ega bo’lib, kesimlik shakllari orqali ifodalanuvchi so’z va so’zlar qo’shilmasiga nima deyiladi?
3. Sintaksis nimalarni o’rgatadi?
4. Ikki so’zning biri hokim, biri tobe tarzida bog’lanishiga qanday bog’lanish deyiladi?
5. Gapning ifoda maqsadiga ko’ra necha xil shakli bor?
6. Gapning tuzilishiga ko’ra necha xil shakli bor?
7. So’roq gaplarni hosil qiluvhi vositalar qaysilar?
8. So’roq gapga xos belgilarni ayting.
9. So’roq gaplarni hosil qiluvchi vositalar necha xil bo’ladi?
10. So’roq yuklamari yordamida hosil qilingan so’roq gaplar qanaqa javobni talab qiladi?
11. Agar so’roq gap so’zlovchining his-hayajonini ifodalasa, tinish belgilari qanday qo’yiladi?
12. So’roq olmoshlari yordamida hosil qilingan so’roq gaplar qanaqa javobni talab qiladi?
13. Gap tarkibida ma’lum so’roqqa javob bo’luvchi so’z yoki so’zlar birikmasiga nima deyiladi?
14. Gap bo’laklari bilan aloqaga kirishmaydigan birliklar qaysilar?
15. Qaysi bo’lak gapning mazmuniy markazi hisoblanadi?
16. Qaysi bo’lak boshqa gap bo’laklarisiz ham gap bo’la oladi?
17. Kesim qanday so’z turkumlari bilan ifodalanishiga ko’ra necha xil bo’ladi?
18. Nima qilmoq?, nima bo’lmoq? so’roqlariga javob bo’luvchi kesimlar qanday kesimlar hisoblanadi?
19. Fe’l kesimning so’roqlarini sanab bering.
20. Ot-kesimning so’roqlarini bilasizmi?
21. Ot kesim deb nimaga aytiladi?
22. Qaysi bo’lak kesimga bog’lanib kim?, nima?, qayer? so’roqlariga javob bo’ladi?
23. Faqat kesimdan yoki ega va kesimdan iborat gap qanday gap hisoblanadi?
24. Sodda yig’iq gap deganda nimani tushunasiz?
25. Sodda yig’iq gapga misol ayting.
26. Sodda yoyiq gapga misol ayting.
27. Sodda yoyiq gap deganda nimani tushunasiz?
28. Hol qaysi so’roqlarga javob bo’ladi?
29. Tahlilda hol ostiga qanday qanday chiziqcha chiziladi?
30. Aniqlovchi ma’nosiga ko’ra necha xil bo’ladi?
31. Aniqlovchini tahlilda qanday belgilaymiz?
32. Gapda bir xil so’roqqa javob bo’lib, bir xil vazifada keladigan so’zlarga nima deyiladi?
33. Uyushiq bo’lak deganda nimani tushunasiz?
34. Undalmalar gapning qayerlarida kilishi mumkin?
35. Undalma nima?
36. So’zlovchining fikriga ishonch, gumon, taxmin singari ma’nolarni qo’shadigan so’zlarga nima deyiladi?
37. Kirish so’z deb nimaga aytiladi?
38. Yozuvda qanaqa bog’lovchilaridan oldin vergul tinish belgisi qo’yiladi?
39. Yozuvda ammo, lekin, biroq, chunki, negaki bog’lovchilaridan oldin qanday tinish belgisi qo’yiladi?
40. Birovning aynan keltirilgan gapiga nima deyiladi?
41. Muallif gapi deb nimaga aytiladi?
42. Ko’chirma gap deb nimaga aytiladi?
43. Dialogdagi har bir gap qanday tinish belgisi bilan boshlanadi?
44. Dialog nima?
45. Ikki kishi o’rtasidagi suhbat nima deyiladi?
46. So’roqqa javob bo’lmaydigan, atash ma’nosini bildirmaydigan so’zlar qanday so’zlar hisoblanadi?
47. Ot so’z turkumi deb nimaga aytiladi?
48. Otlar qanday qo’shimchalar bilan qo’lanila oladi?
49. Bir turdagi narsa-buyumning nomini bildirgan otlar qanday otlar sanaladi?
50. Otlar qanday qo’shimchalar bilan qo’laniladi Ayrim shaxs yoki narsa-buyum, o’rin-joyga atab qo’yilgan otlar qanday otlar sanaladi?
51. Ayrim shaxs yoki narsa-buyum, o’rin-joyga atab qo’yilgan otlar qanday otlar sanaladi?
52. Kelishik qo’shimchalari qanday vazifalarni bajaradi?
53. Qaysi qo’shimchalar otlarning uchta shaxsdan biriga tegishli ekanini bildiradi?
54. O’zbek tilida nechta kelishik shakli mavjud?
55. Egalik qo’shimchalari deb nimaga aytiladi?
56. Fe’ldan anglashilgan ish-harakatning so’zlovchi, tinglovchi yoki o’zgaga tegishliligini bildiruvchi qo’shimchalar qanday qo’shimchalar sanaladi?
57. Saxs-son qo’shimchalari deganda nimani tushunasiz?
58. Harakat va holatni bildiruvchi so’zlar turkumi qaysi so’roqlarga javob bo’ladi?
59. Fe’l deb nimaga aytiladi?
60. Bo’lishsiz fe’llar qanday harakatni ifodalaydi?
61. Bo’lishli fe’llar qanday harakatlarni bildiradi?
62. Hozirgi zamon qo’shimchalarini ayting
63. O’tgan zamon qo’shimchalarini ayting.
64. Kelasi zamon qo’shimchalarini ayting.
65. Olmosh qaysi so’zlar o’rnida kela oladi?
66. Qaysi olmoshlarga –ning, -niki, -ni qo’shimchalari qo’shilsa, bitta n tovushi tushiriladi?
67. Qaysi olmoshlarga –dek, -day, -ga qo’shimchalari qo’shilsa, bitta n tovushi orttiriladi?
68. Olmosh deb nimaga aytiladi?
69. Olmoshning so’roqlarini ayting.
70. Ravishning so’roqlarini ayting.
71. Ravish deb nimaga aytiladi?
72. Sifat va ravishning farqi nimada?
73. Ravishning qanaqa ma’no trulari bor?
74. Qanday so’zlar uyushiq bo’laklarni va qo’shma gap tarkibidagi sodda gaplarni bir-biriga bog’lash uchun xizmat qiladi?
75. Bog’lovchi deb nimaga aytiladi?
76. Otlarni boshqa so’zga tobelantirib bog’lash uchun xizmat qiladigan so’zlar qanday so’zlar hisoblanadi?
77. Ayrim gap bo’lagi yoki butun gapning mazmuniga qo’shimcha ma’no yuklash uchun xizmat qiluvchi yordamchi so’zlarga nima deyiladi?
78. Yuklama nima?
79. Yuklamalar shakliga ko’ra qaysi turlarga bo’linadi?
80. Ko’makchi deb nimaga aytiladi?
81. So’zlovchining his-hayajonini, shuningdek, hayvon va parrandalarni biror harakatga undashni ifodalovchi so’zlarga nima deyiladi?
82. Inson, hayvon va boshqa narsalarning tovushlariga taqlidni bildirgan so’zlarga nima deyiladi?
83. Tovushga taqlid so’zlarga misollar ayting.
84. His-hayajon undovlari deganda nimani tushunasiz?
85. Og’zaki nutqning tovush tizimini o’rganadigan tilshunoslik bo’limiga nima deyiladi?
86. Fonetika nimani o’rganadi?
87. Grafikaning o’rganish obyekti nima?
88. Yozma nutqning harflar tizimini o’rganadigan tilshunoslik bo’limig nima deyiladi?
89. Harf deganda nimani tushunasiz?
90. Og’zaki nutqning eng kichik boshqa mayda bo’lakka bo’linmaydigan qismiga nima deyiladi?
91. Tilimizda nechta unli, nechta undosh tovush bor?
92. Burun tovushlarini ayting.
93. Til qismlarining harakatiga ko’ra til tovushlari necha xil bo’ladi?
94. Til orqa uindoshlarideb nimaga aytiladi?
95. Chuqur til orqa undoshlarini sanb bering.
96. Qachon o’zbek xalqi arab yozuviga asoslangan eski o’zbek yozuvini ishlatgan?
97. 1929-yildan 1940-yilgacha xalqimiz qaysi yozuvdan foydalangan?
98. Orfoepiya nimani o’rganadi?
99. Orfogarfiya nimani o’rganadi?
100. So’zlarning tuzilishiga ko’ra turlari necha xil?
101. Tilshunoslikning qaysi bo’limi so’z va uning ma’nolarini o’rganadi?
102. Leksikologiya nimni o’rganadi? 103. Yopiq bo’g’in deb nimaga aytiladi?
104. Ochiq bo’g’in deb nimaga aytiladi?
105. Jarangli va jarangsiz tovushlarni juftlab ayting.
106. O’zbek tilida nechta jarangli tovushning jarangsiz jufti yo’q?
107. O’zbek tilida nechta jarangsiz tovushning jarangli jufti yo’q?
108. O’zbek tilida nechta jarangli tovushning jarangsiz jufti bor?
109. Gap urg’usi deb nimaga aytiladi?
110. Qiyin, o’yin kabi so’zlarga –a yasovchi qo’shimchasi qo’shilganda, qanday fonetik hodisa yuz beradi? 111. M, n, ng qanday tovushlar hisoblanadi?
112. Jarangsiz undoshlarni sanab bering.
113. Leksikologiya yunoncha so’zdan olingan bo’lib qanaqa ma’noni ifodalaydi?
114. Qanday so’zlar ko’p manoli so’z hisoblanadi?
115. Qanday so’zlar bir manoli so’z hisoblanadi? 116. Qanday ma’no o’z ma’no hisoblanadi?
117. Qanday ma’no ko’chma ma’no hisoblanadi?
118. Qanday ma’nolar ko’p ma’noli so’zlarni hosil qiladi?
119. Aytilishi va yozilishi bir xil bo’lib, turli atash ma’nolarni bildirgan so’zlar qanday soz’lar?
120. Aytilishi va yozilishi har xil bo’lib, bir-biriga yaqin atash ma’nolarni bildirgan so’zlar qanday soz’lar? 121. Aytilishi va yozilishi bir –biriga juda yaqin bo’lib, ma’nolarni bir-biridan butunlay farq qiladigan so’zlar qanday so’zlar?
122. Ma’nodosh so’zlar deb nimaga aytiladi? 123. Shakldosh so’zlar deb nimaga aytiladi?
124. Paronim so’zlar deb nimaga aytiladi?
125. Zid ma’noli (Antonim) so’zlar deb nimaga aytiladi?
126. O’zbek tili leksikasi necha xil yo’l bilan boyiydi?
127. Yangi so’zlar deb nimaga aytiladi? 128. Eskirgan so’zlar deb nimaga aytiladi?
129. Iboralar deb nimaga aytiladi? 130. Tasviriy ifodalar deb nimaga aytiladi?

			1	S
			2	I
			3	N
			4	T
	5			A
			6	K
8			7	S
				I
				S

SAVOLLAR: 1. Til birliklaridan biri (So’z)
2. To’gri yozishni o’rgatadigan tilshunoslik bo’limi nomi. (Imlo)
3. … gaplardan tashkil topadi va og’zaki va yozma …ga bo’linadi. (Nutq)
4. Fonetika nimani o’rganadi? (Tovush)
5. Bosh bo’laklardan birining nomi.(Ega) 6. Bosh bo’laklardan biri. (Kesim)
7. Biri tobe biri hokim tarzida bog’langan so’zlar nimani tashkil etadi? (So’z birikmasi)
8. Ikkinchi darajali bo’laklardan biri (To’ldiruvchi)
TEST JAVOBLARI
SINTAKSIS VA PUNKTUATSIYA

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45
46	47	48	49	50	51	52	53
II. MORFOLOGIYA
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45
46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56	57	58	59	60
61	62	63	64	65	66	67	68	69	70	71	72	73	74	75
76	77	78	79	80	81	82	83	84	85	86	87	88	89	90
91	92	93	94	95	96	97	98	99	100	101	102	10	104	105
106	107	108	109	110	111	112	113	114	115	116	117	118	119	120
III. FONETIKA
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45
46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56	57	58	59	60
61	62	63	64
IV. LEKSIKOLOGIYA
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45
46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56	57	58	59	60
61	62	63	64	65	66	67	68	69	70