Nr I vendimit Data palët faqe

“Pranimin e pjesshëm të kërkesë padisë.

Detyrimin e palës së paditur, Qendrës Diagnostike “IKEDA”-sha, t‘i paguajë paditëses Donika Otobashi pagën e një viti pune (200.000 leke për çdo muaj) për largim te menjëhershëm dhe të pajustifikuar nga puna, bazuar në nenet 143 dhe 155 të Kodit të Punës.

Detyrimin e palës së paditur, Qendrës Diagnostike “IKEDA”-sha t‘i paguajë paditëses Donika Otobashi pagën e tre muajve për moszbatim të afateve të njoftimit, bazuar në nenin 143 të Kodit të Punës.

Detyrimin e palës së paditur, Qendrës Diagnostike “IKEDA”-sha t‘i paguajë paditëses Donika Otobashi pagën e dy muajve për moszbatim të procedurave të largimit nga puna të parashikuar nga neni 144 i K.Punës.

Detyrimin e palës së paditur, Qendrës Diagnostike “IKEDA”-sha t‘i paguajë paditëses Donika Otobashi pagën e tre muajve e gjysëm për vjetërsi shërbimi në punë.

Rrëzimin e padisë për pjesën tjetër të kërkesë padisë. Shpenzimet gjyqësore i ngarkohen të paditurit”.

5.1. Arsyetimi i gjykatës: “...omissis... nga tërësia e dokumenteve shkresore që u administruan në gjykim, pjesa dërmuese e të cilave janë dokumente të lëshuara kohe pas kohe nga administrata e palës së paditur, u vërtetua se:

Së pari: Paditësja Donika Otobashi ka qenë në marrëdhënie pune me palën e paditur në detyrën e Drejtoreshës së Laboratorit Klinik - Biologjik - Imunologjik me pagë të fundit 200.000 (dyqindmijë) lekë në muaj.

Së dyti: Se, përveç detyrës si drejtuese e laboratorit, ka pasur edhe funksione drejtuese në shoqëri si anëtare e Këshillit Mbikëqyrës të saj.

Së treti: Se përveç marrëdhënieve të punës, paditësja ka qenë edhe investitore në blerjen e aparaturave dhe mjeteve të punës së laboratorit duke hyre kështu edhe ne raporte fitimi (30 % me 70% të fitimeve të laboratorit).

Së katërti: Se pala e paditur ka ndërprere marrëdhëniet e punës me paditësen në mënyre arbitrare, për shkak të konfliktit të krijuar kohët e fundit lidhur me mospagesën e detyrimeve si investitore dhe aksioniere “de facto” (sepse “de jure” nuk u bë për shkak të refuzimit të regjistrimit të kontratës së shitjes së aksioneve date 14.05.2009 të Noteres Majlinda Demollari nga pala e paditur në QKR) të fitimeve të laboratorit.

6. 
   Gjykata e Apelit Tiranë, me vendimin nr.2450, date 18.10.2012, ka vendosur:
   

“Lënien në fuqi të vendimit nr.2255, datë 09.03.2012, të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, lidhur me dëmshpërblimet për shkak të mosrespektimit të afatit të njoftimit dhe procedurës për zgjidhjen e kontratës së punës, si dhe atë për vjetërsinë në punë.

Ndryshimin e këtij vendimi për pjesën tjetër të tij si më poshtë :

Detyrimin e palës së paditur, Qendra Diagnostike “IKEDA” sha, të dëmshpërblejë paditësen Donika Otobashi me pagën e gjashtë muajve për zgjidhje të menjëhershme dhe të pajustifikuar të kontratës së punës.

Dëmshpërblimet e mësipërme të llogariten mbi bazën e pagës mujore prej 100.000 lekë në muaj.

Shpenzimet gjyqësore u ngarkohen palëve në përpjesëtim me pjesën e pranuar e të rrëzuar të padisë.”

6.1.Arsyetimi i gjykatës: “...omissis... gjykata e apelit shqyrtoi edhe pretendimin e paraqitur në ankimin e palës së paditur, lidhur me vërtetimin nr.3 prot., datë 07.01.2011, të paraqitur si provë nga paditësja, me të cilin synohej të provohej fakti se paga e fundit e saj ishte në masën 200 000 lekë në muaj. Ky vërtetim i paraqitur si kopje e vërtetuar me origjinalin, rezulton i nënshkruar nga administratori i palës së paditur. Si gjatë gjykimit në shkallë të parë, ashtu edhe në atë në apel, pala e paditur ka pretenduar falsitetin e kësaj shkrese, duke paraqitur në mbështetje të këtij pretendimi edhe një ekspertim grafik të nënshkrimit, nga ku konkludohej se nënshkrimi, objekt ekspertimi, nuk ishte origjinal i shkruar nga vetë administratori.

Nisur nga ky pretendim, gjykata e apelit vendosi të përsërisë pjesërisht shqyrtimin gjyqësor, duke urdhëruar kryerjen e ekspertimit grafik të nënshkrimit në dokumentin “vërtetim nr.3 port., datë 07.01.2011”. Pas caktimit të ekspertit, ky i fundit kërkoi domosdoshmërisht paraqitjen e dokumentit origjinal, për kryerjen e ekspertimit grafik të nënshkrimit. Gjykata pasi u kërkoi palëve të paraqisnin origjinalin e këtij dokumenti, u gjend para situatës, që asnjëra prej tyre nuk e dispononte atë. Kështu paditësja pretendoi se origjinali i dokumentit ndodhej pranë palës së paditur, që e kish përpiluar. Kjo e fundit, prapësoi se në protokollin e saj nuk ndodhej vërtetimi i paraqitur nga paditësja dhe se me nr.3 prot., datë 13.01.2011, pala e paditur kish hartuar një tjetër shkresë, kopjen e së cilës e paraqiti në gjykim. Kjo shkresë u kundërshtua nga pala paditëse, për faktin se pas numrit “3” të protokollit, me fraksion ishte shënuar numri “11”. Përfaqësuesi i palës së paditur, sqaroi se numri “11”, i përkiste vitit të përpilimit të shkresës “2011”.

Në kushtet, kur për kryerjen e ekspertimit ishte e nevojshme shkresa origjinale, për shkak se sipas ekspertit, ekzaminimi i një shkrimi në një kopje të shkresës, nuk mund të garantonte se ky shkrim, nuk ishte mbartur nga një shkresë tjetër nëpërmjet metodave teknike, gjykata e apelit vendosi revokimin e vendimit të saj për ekspertimin grafik të vërtetimit nr.3 prot., datë 13.01.2011.

Lidhur me vlerën provuese të kësaj shkrese, marrë në konsideratë edhe pretendimet e palëve në proces, gjykata e apelit arrin në përfundimin se vërtetimi nr.3 prot., datë 13.01.2011, i paraqitur si kopje e vërtetuar me origjinalin, nuk ka fuqi provuese për faktet që ai përmban. Në arritjen e këtij përfundimi, gjykata mban në konsideratë rregullimet e neneve 246 e vijues të Kodit të Procedurës Civile. Kështu, kur flitet për fuqinë provuese të shkresave, Kodi i Procedurës Civile u referohet origjinalit të tyre. Vetëm kur prova me shkresë është në ruajtje për arsye ligjore ose pamundësi përdorimi dhe nuk mund të merret, është gjykata ajo që vendos marrjen si provë të kopjes së shkresës origjinale, të legalizuar (neni 250). Në rastin konkret, pala e paditur kundër së cilës paraqitet shkresa, parashtroi se nuk e disponon atë. Nga ana tjetër, pala paditëse rezulton ta ketë pasur origjinalin e shkresës pasi është po ajo, që e ka paraqitur tek noteri për ta legalizuar. Në këto kushte, referuar nenit 267 të Kodit të Procedurës Civile, pala paditëse kishte detyrimin që të vërtetonte origjinalitetin e provës së paraqitur. Duke qenë se pala paditëse Donika Otobashi nuk mundi të paraqesë në gjykim shkresën origjinale, çka do të mundësonte edhe verifikimin e pretendimit të palës së paditur, gjykata e apelit e konsideron atë pa fuqi provuese. Si konkluzion, vendimi i gjykatës së shkallës së parë, lidhur me pagën e paditëses, duhet të ndryshohet, duke përcaktuar se dëmshpërblimet që pala e paditur i detyrohet paditëses, duhet të llogariten mbi bazën e pagës mujore prej 100 000 lekë, e cila u provua në këtë gjykim.

7. 
   Kundër vendimit nr.2450, datë 18.10.2012, të gjykatës së apelit Tiranë ka bërë rekurs pala e paditur, “IKEDA” Sh.a., duke kërkuar ndryshimin e vendimit Nr 2450, datë 18.10.2012, të Gjykatës së Apelit Tiranë, dhe të vendimit nr.2255, datë 09.03.2012, të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë dhe rrëzimin e padisë me shkaqet e lartpërmendura.
   
8. 
   Gjithashtu ka paraqitur rekurs dhe pala paditëse Donika Otobashi duke kërkuar prishjen e vendimit nr.2450, datë 18.10.2012, të Gjykatës së Apelit Tiranë, dhe lënien në fuqi të vendimit nr.2255, datë 09.03.2012, të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë me shkaqet e lartpërmendura.
   

II. Ligji i zbatueshëm
9. Dispozitat e Kodit të Punës në të cilat është parashikuar:

9.1. Neni 12 i Kodit të Punës: “Kontrata e punës është marrëveshje mes punëmarrësit dhe punëdhënësit, ku punëmarrësi merr përsipër të ofrojë shërbimet e tij për një kohëzgjatje të caktuar ose të pacaktuar, në kuadrin e organizimit dhe të urdhrave të një personi tjetër, të quajtur punëdhënës; ky i fundit merr përsipër të paguajë një shpërblim.”

9.2. Neni 21 i K.Punës: “(1) Kontrata e punës mund të përfundohet dhe ndryshohet me gojë ose me shkrim. Ajo mund të ndryshohet vetëm në marrëveshje midis palëve. Çdo ndryshim i kontratës së shkruar, në dëm të punëmarrësit, duhet të përfundohet me shkrim.

(2) Kontrata e punës quhet e përfunduar kur punëdhënësi pranon kryerjen e punës për një kohë të caktuar ose të pacaktuar, në kuadrin e organizimit dhe nën urdhrat e tij dhe që në bazë të këtyre rrethanave kryhet vetëm kundrejt pagesës....”

9.3. Neni 143/1/4) i K.Punës: “1) Pas kohës së marrjes në provë, për të zgjidhur kontratën me periudhë të pacaktuar, palët duhet të respektojnë një afat njoftimi prej një muaji, gjatë vitit të parë të punës, prej 2 muajsh për dy deri në pesë vjet pune, prej tre muajsh për më shumë se pesë vjet pune. 4) Kur njëra nga palët e zgjidh kontratën pa respektuar afatin e njoftimit, zgjidhja trajtohet si zgjidhje e kontratës me efekt të menjëhershëm”.

9.4. Neni 144) 1, 3, 4, 5, 5/1 i K.Punës: “1) Pas kohës së marrjes në provë, kur punëdhënësi mendon të zgjidhë kontratën e punës, ai duhet të njoftojë me shkrim punëmarrësin të paktën 72 orë para takimit dhe të bisedojë me të. 3) Zgjidhja njoftohet me shkrim, brenda një afati nga 48 orë deri në një javë pas takimit. 4) Kjo procedurë zbatohet edhe në rastet e zgjidhjes së menjëhershme të kontratës. 5) Punëdhënësi, që nuk respekton procedurën e përcaktuar në këtë nen, detyrohet t’i japë punëmarrësit një dëmshpërblim prej dy muajsh pagë, që i shtohet dëmshpërblimeve të tjera të mundshme. Zgjidhja e kontratës në kundërshtim me këtë dispozitë mbetet e vlefshme. 5/1) I takon punëdhënësit të vërtetojë që procedura e përcaktuar nga ky nen është respektuar”.

9.5. Neni 145 i K.Punës: “1) Punëmarrësi përfiton shpërblim për vjetërsi, kur kontrata është zgjidhur nga punëdhënësi dhe marrëdhëniet e punës kanë zgjatur jo më pak se tre vjet. Punëmarrësi e humb të drejtën e shpërblimit për vjetërsi, nëse është pushuar me efekt të menjëhershëm, për shkaqe të arsyeshme. 2) Shpërblimi për vjetërsi është të paktën sa paga e një 15 ditëshi, mbi çdo vit pune të plotë, që llogaritet në bazë të pagës që ekziston në përfundim të marrëdhënieve të punës. Kur paga është e ndryshueshme, shpërblimi llogaritet mbi mesataren e pagës të vitit paraardhës dhe indeksohet.

3) Shpërblimit për vjetërsi i shtohet shpërblimi që jepet në rastin e zgjidhjes së kontratës pa shkaqe të arsyeshme ose të zgjidhjes me efekt të menjëhershëm pa shkaqe të arsyeshme”.

9.6. Neni 153/3 i K.Punës: “Gjykata vendos nëse ekzistojnë shkaqe të justifikuara për zgjidhjen e menjëhershme të kontratës. Konsiderohen shkaqe të justifikuara rastet kur punëmarrësi shkel detyrimet kontraktuale me faj të rëndë, si edhe rastet kur punëmarrësi shkel detyrimet kontraktuale me faj të lehtë, në mënyrë të përsëritur, me gjithë paralajmërimin me shkrim të punëdhënësit”.

9.7. Neni 155/3 i K.Punës: “Në rastet e zgjidhjes së menjëhershme të pajustifikuar të kontratës së punës nga punëdhënësi, gjykata, duke vlerësuar të gjitha rrethanat, vendos detyrimin e punëdhënësit ndaj punëmarrësit me një dëmshpërblim jo më shumë se paga e një viti pune”.
III. Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se:

10. 
    Pala që ka regjistruar ankimin, konkretisht pala e paditur “IKEDA” sh.a si dhe pala paditëse Donika Otobashi legjitimohen ratione personae t’i drejtohet Gjykatës së Lartë lidhur sa më sipër.
    
11. 
    Ankimi është paraqitur brenda afatit ligjor, ndaj edhe legjitimohen ratione temporis. Gjithashtu rezulton se ankimi i është njoftuar palës tjetër ndërgjyqëse.
    
12. 
    Në lidhje me thelbin (legjitimimi ratione materiae), Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson se rekursi i paraqitur nga pala e paditur “IKEDA” sh.a si dhe rekursi i paraqitur nga pala paditëse Donika Otobashi nuk përmbajnë shkaqe nga ato të parashikuara në nenin 472 të Kodit të Procedurës Civile që motivojnë cenimin e vendimit nr.2450, datë 18.10.2012, të Gjykatës së Apelit Tiranë me të cilin është lënë në fuqi dhe ndryshuar pjesërisht vendimi nr.2255, datë 09.03.2012, i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë.
    
13. 
    Nisur nga rrethanat dhe faktet/provat e parashtruara nga palët e të administruara gjatë gjykimit, Kolegji Civil i Gjykatës Lartë, pa i hyrë analizës së tyre, në zbatim të ligjit, e vlerëson të drejtë konkluzionin e arritur prej gjykatave të faktit se midis palëve ndërgjyqëse, marrëdhëniet e punës kanë filluar që nga data e themelimit të shoqërisë me datë 20.01.1999 dhe vazhduar deri në datë 18.07.2011 kur kontrata e punës është zgjidhur në mënyrë të menjëhershme dhe të pajustifikuar nga pala e paditur me pretendimin e mungesës së ekzistencës së kësaj marrëdhënie. Ekzistenca e marrëdhënieve të punës rezulton dhe nga organigrama e shoqërisë në të cilën paditësja figuron si Drejtore e Laboratorit, si dhe vërtetimi i lëshuar nga punëdhënësi i datës 13.04.2006 si dhe një sërë provash të tjera të administruara në gjykim.
    
14. 
    Kolegji vlerëson bazuar dispozita e mësipërme, (nenet 12 dhe 21 të Kodit të Punës) se lindja e marrëdhënieve kontraktuale të punës, (ashtu siç dhe kanë pranuar gjykatat e faktit) nuk kushtëzohet nga forma shkresore e kontratës, por ajo lind, sapo punëdhënësi pranon kryerjen e punës për një kohë të caktuar ose të pacaktuar, në kuadrin e organizimit dhe nën urdhrat e tij, kundrejt pagesës, çka përbën vetë kushtet thelbësore të kontratës së punës, sipas nenit 12 të sipërcituar. Forma shkresore e kontratës, për nga mënyra e parashikimit ligjor, rezulton një mjet garancie për punëmarrësin, sepse është caktuar si detyrim i punëdhënësit, përpilimi në një akt shkresor, i kushteve të kontratës së punës. Si rrjedhojë pretendimi i palës së paditur se mungesa e një kontrate individuale pune, në formë shkresore, pas sjell si rezultat mos ekzistencën e vetë marrëdhënies, rezulton i pambështetur në ligj.
    
15. 
    Kolegji Civil vlerëson gjithashtu të drejtë edhe arsyetimin dhe përfundimin tjetër të arritur nga gjykatat e faktit, të cilat pasi kanë provuar ekzistencën e marrëdhënieve të punës ndërmjet palëve ndërgjyqëse kanë arritur në përfundimin e drejtë se ndodhemi para një zgjidhje të menjëhershme e të pajustifikuar të kontratës së punës, duke vendosur dhe dëmshpërblimin për zgjidhjen e kontratës në mënyrë të menjëhershme e të pajustifikuar të kësaj marrëdhënie.
    
16. 
    Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë e vlerëson të drejtë përfundimin e arritur nga gjykatat e faktit për mosrespektim të afatit të njoftimit si dhe procedurën në zgjidhjen e kontratës së punës, duke vendosur gjykata dhe shpërblimin në përputhje me parashikimet e nenit 143 dhe 144 të Kodit të Punës.
    
17. 
    Lidhur me shkaqet e rekursit të palës paditëse kundër vendimit të gjykatës së apelit, e cila ka vendosur shpërblimin e saj me 6 muaj pagë në vlerën 100.000 lekë në muaj në ndryshim nga gjykata e shkallës së parë e cila kishte vendosur shpërblimin me një vit page me vlerën 200.000 lekë në muaj Kolegji vlerëson se këto shkaqe kanë të bëjnë me vlerësimin e provave nga gjykatat e faktit të cilat nuk janë objekt shqyrtimi në Gjykatën e Lartë si gjykatë ligji.
    

10. 
    Në përfundim, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë vlerëson të drejtë dhe të bazuar në legjislacionin e punës, detyrimin e palës së paditur për të dëmshpërblyer paditësin për zgjidhjen e menjëhershme e të pa justifikuar të kontratës së punës dhe për rrjedhojë çmon lënien në fuqi të vendimit nr.2450, datë 18.10.2012, të Gjykatës së Apelit Tiranë.
    

PËR KËTO ARSYE

Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë, në bazë të nenit 485/a të Kodit të Procedurës Civile,

V E N D O S I

Lënien në fuqi të vendimit nr.2450, datë 18.10.2012, të Gjykatës së Apelit Tiranë.
Tiranë, më 23.03.2016

MENDIMI I PAKICËS

Unë, gjyqtari në pakicë, shpreh mendimin tim kundër vendimit të shumicës së Kolegjit Civil të Gjykatës së Lartë në lidhje me çështjen civile nr.11241-00328-00-2013 Regj.Themeltar, në lidhje me rekursin e paraqitur nga paditësja dhe i padituri për vendimin me palë dhe objekt si më sipër cituar.

Jam i mendimit se, bazuar në nenet 485/b gjykata duhet të vendosje prishjen e vendimit të gjykatës së apelit dhe lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së shkallës së parë.

Unë si gjyqtar në pakicë nuk jam dakord me pikën 17 të vendimit të shumicës, pasi vlerësoj se shkaqet e pretenduara nga pala paditëse në lidhje me pagën e saj nuk kanë të bëjnë me vlerësim provash por me zbatimin e gabuar të gjykatës së apelit në lidhje me barrën e provës, dhe përcaktimin e e fuqisë provuese të një shkrese, duke qenë i mendimit se jemi para një akti zyrtar nga ata që parashikon nenet 253 dhe 254 të K.Pr.Civile dhe jo para një shkrese private sipas nenit 267 të K.Pr.Civile, duke ia transferuar atë palës paditëse në një kohë që e kishte pala e paditur.

Gjykata e apelit ndër të tjera ka arsyetuar se: “...omissis... gjykata e apelit shqyrtoi edhe pretendimin e paraqitur në ankimin e palës së paditur, lidhur me vërtetimin nr.3 prot., datë 07.01.2011, të paraqitur si provë nga paditësja, me të cilin synohej të provohej fakti se paga e fundit e saj ishte në masën 200 000 lekë në muaj. Ky vërtetim i paraqitur si kopje e vërtetuar me origjinalin, rezulton i nënshkruar nga administratori i palës së paditur. Si gjatë gjykimit në shkallë të parë, ashtu edhe në atë në apel, pala e paditur ka pretenduar falsitetin e kësaj shkrese, duke paraqitur në mbështetje të këtij pretendimi edhe një ekspertim grafik të nënshkrimit, nga ku konkludohej se nënshkrimi, objekt ekspertimi, nuk ishte origjinal i shkruar nga vetë administratori. ...

Në kushtet, kur për kryerjen e ekspertimit ishte e nevojshme shkresa origjinale, për shkak se sipas ekspertit, ekzaminimi i një shkrimi në një kopje të shkresës, nuk mund të garantonte se ky shkrim, nuk ishte mbartur nga një shkresë tjetër nëpërmjet metodave teknike, gjykata e apelit vendosi revokimin e vendimit të saj për ekspertimin grafik të vërtetimit nr.3 prot., datë 13.01.2011.

Lidhur me vlerën provuese të kësaj shkrese, marrë në konsideratë edhe pretendimet e palëve në proces, gjykata e apelit arrin në përfundimin se vërtetimi nr.3 prot., datë 13.01.2011, i paraqitur si kopje e vërtetuar me origjinalin, nuk ka fuqi provuese për faktet që ai përmban. Në arritjen e këtij përfundimi, gjykata mban në konsideratë rregullimet e neneve 246 e vijues të Kodit të Procedurës Civile. Kështu, kur flitet për fuqinë provuese të shkresave, Kodi i Procedurës Civile u referohet origjinalit të tyre. Vetëm kur prova me shkresë është në ruajtje për arsye ligjore ose pamundësi përdorimi dhe nuk mund të merret, është gjykata ajo që vendos marrjen si provë të kopjes së shkresës origjinale, të legalizuar (neni 250). Në rastin konkret, pala e paditur kundër së cilës paraqitet shkresa, parashtroi se nuk e disponon atë. Nga ana tjetër, pala paditëse rezulton ta ketë pasur origjinalin e shkresës pasi është po ajo, që e ka paraqitur tek noteri për ta legalizuar. Në këto kushte, referuar nenit 267 të Kodit të Procedurës Civile, pala paditëse kishte detyrimin që të vërtetonte origjinalitetin e provës së paraqitur. Duke qenë se pala paditëse Donika Otobashi nuk mundi të paraqesë në gjykim shkresën origjinale, çka do të mundësonte edhe verifikimin e pretendimit të palës së paditur, gjykata e apelit e konsideron atë pa fuqi provuese. Si konkluzion, vendimi i gjykatës së shkallës së parë, lidhur me pagën e paditëses, duhet të ndryshohet, duke përcaktuar se dëmshpërblimet që pala e paditur i detyrohet paditëses, duhet të llogariten mbi bazën e pagës mujore prej 100 000 lekë, e cila u provua në këtë gjykim.

I gjyqtar në pakicë vlerësoj se në vështrim të nenit 12 të K.Pr.Civile, i cili parashikon se “Pala që pretendon një të drejtë ka detyrim që, në përputhje me ligjin, të provojë faktet mbi të cilët bazon pretendimin e saj”, gjykata e apelit ka gabuar në lidhje me përcaktimin se vërtetimi i pagës i nënshkruar rregullisht nga ana e administratore s së shoqërisë është një shkresë private.

Nga përmbajtja e nenit 253 të K.Pr.Civile rezulton se; “Aktet zyrtare që përpilohen nga nëpunësi i shtetit ose personi që ushtron veprimtari publike Brenda kufijve të kompetencës së tyre dhe në formën e caktuar , përbëjnë prove të plotë të deklarimeve që janë bërë përpara tyre për faktet që kanë ngjarë në prani të tyre, ose për veprimet e kryera prej tyre. Lejohet të provohet e kundërta vetëm kur pretendohet se shkresa është e fallsifikuar”.

Sipas nenit 251 të Kodit të Procedurës Civile, parashikohet se “Kopjet e shkresave kur saktësia e tyre vërtetohet nga personi Kompetent kanë të njëjtën fuqi provuese me origjinalin.”

Për sa më sipër rezulton se sipas Kodit të Procedurës Civile, kemi akte zyrtare që janë parashikuar nga nenet 253 dhe 254 të K.Pr.Civile, kemi shkresa të thjeshta të parashikuara nga nenet 258 dhe 259 të K.Pr.Civile dhe shkresat e thjeshta të parashikuara nga neni 260 të K.Pr.Civile.

Së pari jam i mendimit se vërtetimi nr.3 prot, date 13.11.2011, i lëshuar prej palës së paditur, me lëndë “Vërtetim page”, i firmosur nga ana e administratorit së shoqërisë është një akt zyrtar, i lëshuar nga një person që ushtron veprimtari publike, brenda kufijve të kompetencës së saj dhe në formën e caktuar, duke përbërë një prove të plotë për përmbajtjen e saj.

Po kështu nga ana e Gjykatës së Apelit nuk është interpretuar në mënyrë të saktë neni 251 i K.Pr.Civile, pasi rezultoi e provuar se vërtetimi i pagës është vërtetuar me origjinalin nga ana e noterit si funksionar publik i pajisur me kompetenca të tilla.

Palët në gjykim kanë detyrimin që të paraqesin pretendimet lidhur me faktet mbi të cilat i mbështesin kërkesat e tyre dhe provat me anë të të cilave mund të verifikohen pretendimet, rregulla këto që gjejnë zbatim si për kërkesë padinë ashtu edhe për prapësimet. Këto detyrime që rezultojnë nga rregullat e mësipërme, në të drejtën procedurale civile janë quajtur “barrë prove”.

Nisur nga interpretimi në tërësi i legjislacionit procedural civil, barra e provës nuk mund të të trajtohet si detyrë ekskluzive e palëve, sepse rolin aktiv në zbulimin e të vërtetës materiale objektive gjykata mund ta luajë vetëm në qoftë se ngarkohet me detyrë që saktësisht ta vërtetojë gjendjen faktike, po qe nevoja edhe duke marrë prova të cilat nuk i kanë propozuar palët, detyrë kjo e paraparë në aspektin e faktit dhe në aspektin e provave. Për sa më lart arrijmë në konkluzionin se detyrimi i palëve për të provuar faktet ku i mbështesin kërkimet apo prapësimet e tyre nuk e mënjanojnë kurrsesi gjykatën që të përcaktojë rrethin e atyre fakteve që përbëjnë objektin e provës, të ndihmojë palët në paraqitjen e provave dhe kur është nevoja të investohet kryesisht kur konstaton se provat e propozuara nuk janë të mjaftueshme.

Vlerësoj se ka raste kur provat e paraqitura nga palët apo qoftë edhe ato të marra kryesisht nga gjykata nuk janë të mjaftueshme për të vërtetuar themelësinë e kërkesë padisë apo të prapësimit, dhe atëherë gjykimi nuk mund të përfundojë në favor të palës pretendimi i të cilit nuk është vërtetuar. Kështu në qoftë se nuk provohen faktet në të cilat bazohet prapësimi i të paditurit, kërkesa e tij do të rrëzohet, në qoftë se nuk provohen faktet në të cilat bazohet prapësimi i të paditurit, prapësimi nuk mund të merret parasysh dhe vendoset në favor të paditësit.

Në qoftë se gjykata me mjete provuese të cilat i ka pasur në dispozicion nuk ka mundur ti sqarojë faktet e rëndësishme, ajo gjithsesi ka detyrimin për tu shprehur në lidhje me padinë. Kur gjykata nuk e formon dot bindjen e saj të brendshme nga provat e paraqitura nga palët apo të marra kryesisht, atëherë misionin e saj e realizon nëpërmjet barrës së provës, sipas rregullës se gjykata duhet të shprehet se nuk është i saktë pretendimi për të cilën pala nuk ka propozuar prova adekuate “idem est non aut non pronari”, (ajo që nuk provohet është e njëjtë me atë që nuk ekziston). Pala paditëse ka paraqitur në gjykim një vërtetim page i noterizuar nga noteri dhe për të cilin vetë gjykata janë shprehur se nuk mund të shprehej për falsitetin. Në një kohë që pala nuk ka provuar falsitetin, kjo vërtetimi i pagës duhet të konsiderohej me vlerë të plotë provuese sipas neneve 253 dhe 251 të K.Pr.Civile.

Është e rëndësishme që të mbahet në vëmendje se ekziston një dallim i rëndësishëm midis të drejtës së procedurës kontestimore dhe të drejtës penale, sipas të cilës i pandehuri lirohet nga akuza kur nuk provohet se ai ka kryer veprën penale. E drejta procedurale civile nuk përmban një dispozitë të tillë që do të lirohej nga përgjegjësia i padituri në rast të mosprovimit të saktësisë së pretendimeve të paditësit, dhe mosekzekutimin e përgjegjësisë të paditurit, kur nuk provohen pretendimet e paditësit mund të nxirren nga rregullat e barrës së provës, që paditësi ka detyrë të provojë faktet që mbështet kërkesën e tij, në të kundërt, padia e tij nuk pranohet.

Rregullat e barrës së provës nga natyra e tyre janë materialo- juridike, por edhe proceduralo- juridike.

Provat shkresore janë mjete të parashikuara nga ligji dhe që shërbejnë për të konstatuar faktet dhe për të përcaktuar të vërtetën procesuale, duke zgjidhur konfliktin midis ndërgjyqësave në respektim të ligjit. Një nga detyrat me të rëndësishme të forumit gjyqësor është çmuarja e provave, duke përcaktuar vërtetësinë dhe fuqinë provuese të tyre.

Paraqitja e provave në një proces gjyqësor, i shërben hetimit të plotë dhe të gjithanshëm, por njëkohësisht tregon nevojshmërinë për ndarjen dhe caktimin e objektit të të provuarit kundrejt palëve ndërgjyqëse.

Vlerësoj të përmendë se gjykatat duhet të bënin një përcaktim të saktë të barrës së provës, nëpërmjet ndarjes së fakteve sipas të drejtës procedurale civile, në fakte formuese (ose konstituivë që janë ato fakte që sjellin lindjen e një të drejte, sikurse janë provat shkresore me fuqi të plotë provuese vërtetim page, origjinal ose i njësuar me origjinalin, kryesisht barrën e provës e ka pala paditëse), fakte pengues (janë ato fakte që pengojnë lindjen e një të drejte, sikurse mund të jetë provimi i falsitetit të një akti zyrtar me fuqi të plotë provuese ) dhe fakte shues (janë fakte që sjellin shuarjen e një të drejte).

Artan Broci

Nr. 21001-03159-00-2013 i Regj. Themeltar

Nr. 00-2016-823 i Vendimit (97)