Ноябрь 2020 10-қисм

Ноябрь 2020 10-қисм
Тошкент
MATEMATIKA FANINI O`QITISHDA HAYOT BILAN BOG`LAB TUSHUNTIRISH.
Baqoyeva Adolat Qandiyorovna 
Navoiy viloyat, Qiziltepa tuman 
13-umumiy o’rta ta’lim maktabi 
matematika fani o’qituvchisi
Annotatsiya: 
ushbu maqolada matematika fanini o‘quvchilarga o`quvchilarga o`tish jarayonida 
hayotga bog‘lab tushuntirish ko`rsatib beriladi.
Tayanch so‘zlar: 
misol, hisob-kitob, mobil telefon, internet. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, 
matematikani yaxshi o‘zlashtirgan o‘quvchilar tahliliy va mantiqiy fikrlash darajasi yuqori bo‘ladi. 
ular misol va masalalar yechish bilan birga, hayotdagi turli vaziyatlarda ham tezkorlik bilan 
qaror qabul qilish, muhokama va muzokara olib borish, ishlarni bosqichma-bosqich bajarish 
qobiliyatlarini o‘zida shakllantiradi. 
Matematikaning hayotimizda tutgan beqiyos o‘rni inobatga olingan holda mazkur fan birinchi 
sinfdanoq maktab darsliklariga kiritilgan bo‘lib, yurtimizda barcha aniq fanlar qatori matematika 
ta’limini zamon talablari asosida takomillashtirib borish, uni o‘qitishda eng so‘nggi pedagogik 
va innovatsion usullar, multimedia vositalari hamda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini 
joriy etishga katta e’tibor qaratilmoqda. Matematik bilimlar nafaqat baho olish uchun, savol-
javoblar yoki imtihonlarda, balki uyda, ish jarayonida, sport va san’at bilan shug‘ullanishda, 
savdo-sotiq, oldi-berdi – hayotning har bir lahzasida o‘quvchiga naf berishini u chuqur anglab 
yetishi muhim. Buning uchun esa mazkur fan o‘qituvchisi o‘tayotgan mavzularini bevosita hayot 
bilan bog‘lab, biror misol yoki masala, topshiriqlarni turmushdagi oddiy vaziyatlar yordamida 
yechishga o‘rgatishi zarur.
Eng muhimi, o‘quvchi kitob-daftarida raqam, har xil amallarni emas, balki oddiy hayotni, 
kelajagini ko‘ra olishi kerak. Bu kabi misollarni keltirish bilan bir qatorda, pedagog o‘z 
o‘quvchilarini mustaqil izlanish, tadqiqot olib borish, o‘zi ham ana shunday qonuniyatlarni ongli 
ravishda topishga jalb qilishi katta foyda beradi.
Bugungi kunda elektron qurilmalar hayotimizga chuqur kirib keldi, deyarli har bir uyda 
kompyuter, internet, mobil telefonlar, smartfon va planshetlar mavjud. Matematik hisob 
kitoblarni ular yordamida osongina bajarish mumkin. Hattoki eng murakkab tenglamalarni ham 
onlayn tarzda yechish yoki bu jarayonga dunyoning istalgan nuqtasidagi matematika bilimdonini 
jalb qilish mumkin. Bu esa ayrim o‘quvchilarda noto‘g‘ri tushunchalarning shakllanishiga olib 
kelmoqda. Matematika menga nimaga kerak, biror hisob-kitob bo‘lsa ana – kompyuter yoki 
telefonimda yechib olaman, shungayam boshimni qotirishim shartmi, deya mustaqil o‘qib-
izlanish, o‘z kuchi bilan amallarni bajarishni tashlab qo‘yadi. Bu kabi holatlarning oldini olish 
ham bugungi kun matematika o‘qituvchisi qarshisiga bir qator dolzarb savollarni qo‘ymoqda. 
Hayotda turli vaziyatlar bo‘lishi, elektron qurilmalar ham kishiga pand berishi, internet o‘chib 
qolishi, smartfonning quvvati tugab qolishi mumkinligi va boshqalarni aytish mumkin.
xulosa o`rnida, matematik masalalarini hayot bilan bog‘lab o‘rganilsa, o‘quvchilarning 
tushunishi osonlashadi va fanga bo`lgan qiziqishi oshadi.
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Ishmuhamedov R.J, Abduqodirov A., Pardayev A. Tarbiyada innovatsion texnologiyalar.

---

32