педагогика университети таянч докторанти
Тел.: + 998 91 565 27 37.
shodiyev.ilyos27@gmail.cоm
Аннотация.
Ушбу мақолада бўлажак ўқитувчиларда конфликтологик компетентлик
компонентларининг ривожланишида рефлекцив-педагогик усулларнинг ўрни ва мазмуни
ёритиб берилган.
Калит сўзлар.
Ташаббусли функция, англаш функция, регулятив функция, мулоқотли
функция, прогностик функция.
Педагогик жараёндаги низоли вазиятлар оқибатида юзага келадиган диструктив кон-
фликтларни бартараф этишда бўлажак ўқитувчиларнинг конфликтологик компетент-
лигининг ривожланганлиги муҳим аҳамият касб этади. Тадқиқот ишимизда бўлажак
ўқитувчиларда конфликтологи к компетентликни ривожлантиришда мотивацион-қадриятли,
когнитив, ҳиссий-эмоционал, коммуникатив, рефлексив ва ташкилий-фаолиятли компо-
нентларни ривожланиши рефлексив-педагогик усуллар ёрдамида амалга оширилади ва
ушбу усуллар шахсда ривожлантирилаётган жиҳатларни шакллантиришда етакчи роль
ўйнайди. Шунинг учун ҳам биз айнан рефлексив-педагогик усулларнинг функцияларига
кенгроқ тўхталишни мақсадга мувофиқ, деб ҳисоблаймиз ва педагогик рефлексия асоси-
даги рефлексив-педагогик усулларнинг қуйидаги функцияларини ажратиб олдик[1].
1-жадвал
Рефлексив-педагогик усуллар функциялари конфликтологик компетентликни
ривожлантириш воситаси сифатида.
Педагогик рефлексия функциялари
Кўрсатиладиган таъсир
Ташаббусли функция – бўлажак ўқитувчининг педаго гик таъсир
муаммосини муваффақиятли ҳал этишга интилиши;
Конфликтоло гик компетентликнинг мотивацион-
қадриятли компоненти ривожини рағбатлантиради;
Англаш функция – рефлексив ёндашув орқали бошқа шахснинг
ҳаракатларини изоҳлаш имконини мавжудлиги;
Конфликтоло гик
компетентликнинг
когнитив
компоненти ривожини рағбатлантиради;
Регулятив функция - эмоционал-иродавий жараёнлар устидан
назоратнинг мавжудлиги;
Конфликтоло гик
компетентликнинг
эмоционал-
иродавий
компонентини
ривожлантиришга
йўналтирилган;
Мулоқотли функция - рефлексив ёндашув орқали мулоқотга
киришувчи томонларнинг низоли ҳолатларини изоҳлаш
имконини беради;
Конфликтоло гик компетентликнинг Коммуникатив
компонентини ривожлантиришга йўналтирилган;
Прогностик функция – таълим натижалари ва жараёнини қўра
олиш;
Конфликтоло гик
компетентликнинг
рефлек сив
компоненти ривожланишида муҳим рол ўйнайди;
Бошқарув функция - рефлек слашган фаолият, бунда келажакдаги
фаолият образини олишга йўналтирилган ақлий фаолиятнинг
мавжудлиги.
Конфликтоло гик
компетентликнинг
ташкилий-
фаолият компоненти ривожини жадаллаштиради.
Ташаббусли функция.
Рефлексив-педагогик усуллар мажмуаси асосида маҳоратли педа-
гог билан тажриба алмашиш низоли вазиятларни конструктив ҳал этиш кўникмаларининг
такомиллашувига бу эса ўз навбатида таълим олувчиларда ўзига ишончни ва ташаббусни
орттиради. Шунингдек, рефлексив-педагогик усуллар мажмуаси бўлажак ўқитувчининг
шахс сифатида ўсишига, ўз шахсий сифатлари ён-атрофдагилар билан биргаликдаги
30
Do'stlaringiz bilan baham: |