Novda shaklini turlicha o‘zgartiradigan o‘simlik organidir

G’unchalash. Gullash. Mevalash (bu fazadan keyin kopincha yana disseminatsiya fazasini yoki meva va urug’ to’kishga bolinadi ).
Rivojlanishning oxirigi tsiklindagi o’sish (Mevalar tamomlanishidan keyin).
O`lish (bir yilliklar uchun urug’dan tolaqonligi,ko’p yilliklar uchun otlarning yer usti azolari ,yog’och buta,yarim buta olishi).
Tinim xolati. Bu umumiy sxema chegarasida o`simliklarning morfologik ozgachaligi yoki fenofazanin` ajralmas bolagi bolishi mu`mkin.
Masalan, yog’och turlari uchun bahorgi xodisalar juda ahamiyatli narsalarni kuzatish mumkun,birinchi fazaning` o`tishida barglar kurtaklarning rivojlanishini namoyon qiluvchi yashil yolak jolaq (kurtak ntangachalarining harakati boshlanishi) yashil konus tangachalarning ochilishi barglarga aylanishi va b).

21.O’simliklarning ontogenezi.

1. O`simliklarning ontogenezi haqida tushincha.

Har qanday organizm o`zining individual ri-vojlanishi (ontogenezi) davomida yoshlik davrlarining hayotiy o`zgarishlari, yani murtak holatdan, jinsiy voyaga etgan davr hamda qarilik davrlarini o`tkazadi.

Ko`p yillik o`t o`simliklarda ildizpoyasining bo`yiga yillik o`sishni sanash yoki daraxtlar poyasining ko`ndalang kesimidagi yillik halqalar o`simlikning haqiqiy yoshini ifoda etmaydi. U o`simlikning eng yosh tirik qismi yoshini bildiradi. Bundan tashqari jin-siy yo`l bilan hosil bo`lgan o`simlik malum davrga borib bir necha yosh klonlarga ajralib ketishi mumkin; Har bir yangi individ, yani klonning bir qismi ona o`simlik xususiyatlarini saqlagan bo`ladi, ammo u ancha yosharganligi bilan farqlanadi. Shunday qylib, yangi individlar ona o`simlikdan ajralgandan so`ng, (urug’ hosil qilib emas) o`zining taraqqiyot tsiklini boshlaydi. O’t o`simliklardagi tez almashinuvchi novdalarnyng har biri kurtak yozishdan boshlab, gullagunigacha va meva hosil qilgungacha hamda er ustki or-ganning qurib qolishigacha kichik taraqqiyot tsiklini o`tkazadi. Shuning uchun ham katta taraqqiyot tsikli degan tushunchani ham farqlash kerak bo`ladi. U o`simlikning butun ontogenezi, yani urug’da murtak hosil bo`lishidan to uning tabiiy halok bo`lgungacha bo`lgan davrni o`z ichiga oladi. Bunda albatta o`simlik vegetativ yo`l bilan ko`paysa, undan hosil bo`lgan vegetativ avlodlar ham hisobga olinadi. Usimliklarning katta taraqqiyot tsikli quyidagi ssh davrlarga ajratiladi: