Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi



Download 4,95 Mb.
bet61/110
Sana02.03.2022
Hajmi4,95 Mb.
#477597
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   110
Bog'liq
Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

Hisoblashalar
Tajriba natijalari asosida har xil haroratda yongan oltingugurt miqdorning vaqtga bog‘lirlik ko‘rinishidagi kinetik egri chizirlarini grafiklari chiziladi.
G =0,0016PF.
G – yongan oltingugurtning miqdor, g;
0,0016 – 1 ml 0,1n J2 eritmasiga to‘g‘ri keluvchi yongan oltingugurtning miqdor;
P - yod eritmasining miqdor, ml;
F – yod eritmasining faktori, ya’ni normal konsentratsiyasini to‘g‘irlash koeffitsenti.
Nazorat savollari:

  1. Sanoatda N2SO4 ishlab chiqarishda qanday xom-ashyolar ishlatiladi?.

  2. N2S, S va sulfid rudalarining yonish reaksiyalarini yozing.

  3. SO2 ni SO3 ga radar oksidlashning sanoat usullari.

  4. SO2 ni yod bilan reyaksiyasini yozing.

  5. Sulfidli rudalarning yonish tezligi qanday aniqlanadi?.

  6. Hosil bo‘lgan sulfat kislota miqdor qanday aniqlanadi? Formulasini yozing.

  7. Kolchedandagi oltingugurt miqdor qanday aniqlanadi?. Formulasini yozing.

  8. Kuydirish natijasida yongan oltingugurt mikdori qanday aniqlanadi? Formulasini yozing.

Adabiyotlar ro‘yxati.

  1. Muxlenov I.P. Praktikum po obshey ximicheskoy texnologii. M: Vыsshaya shkola,1973.s.82-90.

  2. Amelin A.G. proizvodstvo sernoy kislotы. M.-L: Ximiya, 1967.S.67-99.

  3. Pozin M.E rukovodstvo k prakticheskim zanyatiyam po texnologii neorganicheskix veщestv. M: Ximiya,1986.S.177-181

4. Ismatov A.A. va boshqalar. Noorganik materiallar kimyoviy texnologiyasi,-T: O‘zbekiston, 2002, 336 b.
TAJRIBA ISHI №8
MAVZU: TEXNIK SULFAT KISLOTA ANALIZI

Ishning maqsadi: Texnik sulfat kislotasi analiz usullarini o‘zlashtirish.
Nazariy qism
Texnik sulfat kislotani analiz qilish usullari xaqida malumot
Ishlatilgan kislotani regeneratsiya qilish natijasida olingan sulfat kislota, oleum, kuporos moyi va minora kislotasini texnik sulfat kislota deyiladi.
Sulfat kislotasining alohida navlari undagi suvsiz kislotaninig (monogidrat), oleumdagi erkin holdagi oltingurgut (VI) oksidining, azot oksidlarining (N2O3 ga hisoblaganda), erimaydigan qo‘shimchalar, temir va nitrobirikmalarning (regeneratsiya rilingan kislotadagi) miqdorga qarab ajratiladi.
Sanoat sharoitlarida oleum, monogidrat, rurutuvchi va yuvuvchi kislotalarning konsentratsiyasini o‘lchash uchun konduktometrik (elektr utkazuvchanlik buyicha) usulda ishlaydigan KSO-3 tipidagi avtomatik konsentratomerlar ro‘llaniladi. Bu avtomatik konsentratomer quyidagi oralik konsentratsiyasi qiymatlarni aniqlaydi: 15-25%SO3 (erkin); 93-97% N2SO4; 95-99% N2SO4; 70-75% N2SO4.
Superfosfat ishlab chiqarishda suyultirilgan sulfat kislota («riyom»ni) konsentratsiyasi avtomatik zichlik o‘lchovchi (ZO‘) jihoz yordamida nazorat rilinadi.
Bu ish oluemdan tashrari barcha turdagi sulfat kislota analizlarini ramrab oladi .
Ba’zi hollarda N2SO4 - ning miqdor zichlik bo‘yicha ham aniqlanadi. Agar zichlik 200S - da o‘lchanmagan bo‘lsa, u holda 200S - da keltirilgan jadval qiymatlariga harorat bo‘yicha tuzatmalar kiritish kerak. Ammo shuni ta’kidlab o‘tish kerakki, jadvalda keltirilgan zichlik bo‘yicha konsentratsiyani aniqlash qiymatlari faratgina kimyoviy toza kislota bo‘lgandagina o‘rinlidir.
Zichlik va konsentratsiyaning o‘zaro bog‘lirligi sulfat kislota konsentratsiyasi 94,6% - gacha bo‘lganda to‘g‘ri bo‘ladi. Undan yuqori konsentratsilarda esa bu bog‘lanishlardan chetlanish kuzatiladi. Masalan, 1,84 g/sm3 zichlikka 95,60 va 98,72% - li konsentratsiyalar to‘g‘ri keladi.
SHu sababli H2SO4 - ning miqdory qiymatini aniqlash uchun har doimo ishqor eritmasi bilan titrlash orqali amalga oshiriladi. Bunda texnik sulfat kislota tarkibida hisobga olinmagan boshra erkin kislotalar ham aniqlanadi.
SO4-2 ionini BaSO4 ko‘rinishida cho‘ktirish paytida boshra erkin kislotalar analiz natijalariga kiritilmaydi. Ammo bu usul bilan SO4-2 aniqlashga ko‘p vaqt ketadi, bundan tashrari erkin kislota bilan birgalikda bog‘langan kislotani miqdor ham aniqlanadi.
H2SO4ni suv bilan suyultirganda haroratni ortishiga asoslangan kalorimetrik usul, hamda BaCl2 – ning 1% -li eritmasi bilan titrlash usullari yordamida ham sulfat kislotasini konsentratsiyasini aniklash mumkin..Bu usullar alohida rulayligi bilan ajralmaydi, xamda bu usullar odatda H2SO4 - ning konsentratsiyasini kichik oralirlarda aniqlash uchun ko‘llaniladi.Sulfat kislota eritmasida nitrit kislotaning miqdor katta bo‘lganda, bu kislota miqdorni kaliy permanganat eritmasi bilan titrlab aniqlash mumkin.
Mыshyak birikmalari bilan ifloslangan kislotalarda esa, azot oksidlarini nitrometrik usul bilan aniqlash ancha to‘g‘ri qiymatlarga ega, chunki permanganotometrik usulda esa mыshyak (III) oksidining kaliy permanganatni raytarishi hisobiga analiz natijalari xato bo‘lishi mumkin. Ammo bunda olingan natijaga nitrat azoti, ya’ni nitrat kislota ham kiradi.
Har xil turdagi texnik sulfat kislota tarkibidagi oz miqdordagi nitrit kislotani aniqlash uchun turli kolorimetrik usullarni qo‘llash mumkin. Bulardan kulayrog‘i, bu nitrit kislotani sulfanil kislota va -naftilamin bilan ta’sirlashib pushti rangli azobo‘yor hosil qilishiga asoslangan usuldir. Aniqlashda hosil bo‘lgan eritmaning rangini, azot oksidlarini konsentratsiyasi aniq bo‘lganda olingan etalon qiymatli ranglar bilan solishtiriladi.
Azot kislotasini aniqlash ancha murakkabdir. Avvalgi ro‘llanilgan bevosita usullar ancha uzor davom etadigan, katta xarajatli, hamda har doim analiz natijasi to‘g‘ri bo‘lavermaydi. Bularga umumiy kislotalik va sulfat xamda nitrat kislotalarining umumiy yig‘indisini yoki azot oksidlari va nitrit kislotasi umumiy miqdor yig‘indisi farridan azot kislotasini miqdorini aniqlash mumkin.
Hozirgi kunda NIUIF tomonidan mukamallashtirilgan va keng tarralayotgan usul, nitrat kislotani oksidimetrik usulda aniqlash usuli ro‘llanilmorda. Bu usul nitrat kislotani temir (II) sulfat bilan raytarish asosida ekvivalent nurtada FeSO4*NO kompleksini hosil qilishga asoslangan va FeSO4*NO kompleksi ok-pushti rangga ega.(blednorazovogo okraska). Kislota tarkibidagi temir miqdorni aniklashda, agarda temir mikdori kup bulsa, avvalo temir temir (II) oksidi xolatiga kaytarilidi va permanganometriya usulida aniklanadi. Raytarish har xil usullar bilan – toza rux, vodorod sulfidi, oltingurgut (VI) oksidi va boshralar yordamida amalga oshiriladi, ammo bu jarayon sekin ketadi va ko‘pincha oxiriga etmaydi. Juda kam miqdordagi temirni aniqlashni yaxshi usuli, bu temir rodanid hosil qilishga asoslangan kolorimetrik usuldir.
Sulfat kislota tarkibidagi mыshyak miqdor avval mыshyak birikmalari AsN3 gacha raytariladi, so‘ngra sulema eritmasi shimdirilgan rog‘ozni och sarir rangdan, to‘r ro‘ng‘ir ranggacha bo‘yashiga asoslangan kolorimetrik usulda aniqlanadi. Tekshirilayotgan eritma rangini standart eritmalar rangi bilan solishtirib, eritmadagi mыshkni miqdor aniqlanadi.
Organika ishlab chiqarish sanoatida regeneratsiya rilingan kislotalardagi nitrobirikmalarning miqdorni, kislotalarni erituvchilar bilan ekstraksiya qilib, so‘ngra erituvchini haydab aniqlash rulaydir. Erituvchi sifatida ko‘pincha etil efir ro‘llaniladi.



Download 4,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   110




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish