Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi

TAJRIBA ISHI №4
MAVZU: VODOROD SULFIDINI ABSORBENTINI TARKIBINI ANIQLASH
Ishdan maqsad: vodorod sulfidini absorbentini tarkibini aniqlash usullarini o’rganish.
Nazariy qism
Konversiya gazini oltingururtli birikmalardan tozalash.Tabiiy gaz tarkibida turli S li birikmalar saqlaydi: H₂S, CS₂, COS merkaptanlar (asosan etil merkaptan C₂H₅SH 5—30 mg/m3 gacha) va boshqalar. Barcha S birikmalami 350—450°C haroratda kobalt-molibdenli katalizator ishtirokida H₂S gacha gidrogenlanadi:

Hosil bo‘lgan H₂S qattiq yoki suyuq adsorbentlar yordamid absorbsiyalanadi. Qattiq adsorbent sifatida aktivlangan ko'mir, temir gidroksidi, rux oksidi va suyuq adsorbent sifatida: ammiakli suv etanolaminlar, mishyak sodali eritma, karbonatlar eritmalari va boshqalar ishlatiladi.
Katalizatorlar sifatida nikel ishlatiladi, chunki kobalt, temir, xrom, molibden va volframlar bu jarayon uchun katalizator sifatida kamroq aktivlikka egadir. Katalizatorning sifatini oshirish uchun uning asosi katta ahamiyatga ega, chunki u mexanik mustahkam va yuqori taraqqiy etgan yuzaga ega bo’lishi shart. Shunday xususiyatga glinozem, alyuminiy oksidi, shdmot, pereklaz, kizergurlar egadir. Nikel katalizatorining promoter(activator)lari sifatida Аl₂О₃, Сr₂О₃, ТiО₂, МgО lar ishlatiladi.
Mamlakatimizdagi zavodlarda esa GIAP- 3 markali katalizatorlar ishlatiladi. Bunda 5% nikel (aktiv component), 94% -АI₂О₃(аsos), 1%-Аl₂О₃(promotor) border. Hozirgi vaqtda GIAP-3-6H, GIAP-16 markali nikelli yangi katalizatorlar ishlatiladi. Bu katalizatorlarda SiО₂ О,5% dan oshmasligi shart, chunki u passiv nikel silikati hosil qilib qo’yishi mumkin. Bu katalizatorlar oltingugurt birikmalaridan saqlanishi kerak, ular NiS kabi modda hosil qiladi. Shuning uchun oltingugurt birikmalari vodorod ishtirokida Н₂S ga o’tkaziladi va u GIAP-10 markali katalizatorda yutib qolinadi.