Nókis filialí Kаypnazarov S. G., Maxambetova U., Dauletmuratova R

2. Standartlardı tastıyıqlaw hám mámleket diziminen ótkeriw.
Ózbekstan Respublikası Mámleket standartı, Mámarxitektqurılıskom, Tábiyattı qorǵaw Mámleket komiteti hám Den sawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen atları boyınsha ózlerine tiyisli standartlardıń joybarları hám hújjetlerin kóbi menen 15 kún dawamında kórip shıǵılıwın, sonıń menen birge mámleket ekspertızasınan ótkeriliwin támiyinleydi.
Ózbekstan Respublikası mámleket standartı, Mámarxitektqurılıskom, Tábiyattı Qorģaw mámleket komiteti, Den sawlıqtı saqlaw ministrligi standart joybarların kórip shıǵadı hám onı tastıyıqlaw yamasa kemshiligin toltırıp qayta islew haqqında qarar qabıl etedi. Standart onı tastıyıqlaǵan shólkemniń sheshimi menen tastıyıqlanadı hám ámel etiledi. Standart múddeti shegaralanbaǵan yamasa sheklengen tárizde tastıyıqlanadı.
Ózbekstan Respublikası aymaǵındaǵı standartlardı mámleket dizimine alıwdı Ózstandart Agentligi ámelge asıradı. Mámleket diziminen ótkeriw ushın standart 4 nusqada tapsırılıwı kerek: túp nusqası, ekinshi nusqası hám eki kóshirmesi. Standarttı mámleket diziminen ótkeriw ushın júz bánt etip, muqabalap tapsırıw kerek. Standart 5 kúnnen aspaǵan múddette mámleket dizimınan ótkeriladi.
Standarttıń qaysı shólkem tárepinen tastıyıqlanıwınan qatań názer, standartqa cifrlı belgisinÓzstandart Agentligi beredi. Belgi óz gezeginde: Hújjettiń kórsetkishinen - ÓzRST (ÓzDST); dizimniń tártip nomerinen hám tastıyıqlanǵan jıldıń aqırǵı eki sanınan ibarat boladı. Mısalı, ÓzRST 5 - 92 «Paxta jipli pıltelar» Dizimge alıwshı mekeme túp nusqa, ekinshi nusqası hám eki kóshirmeniń birinshi betine óziniń atın kórsetetuǵın tórtmúyesh mórdi basadı, sáne hám mámleket diziminiń nomerin jazıp qoyadı. Ekinshi nusqa Ózstandart Agentliginde qaladı, túp nusqa hám kóshirmeniń ekinshi nusqası bolsa islep shıǵıwshıģa qaytarıladı.


3. Óndırıste standartlardı usınıs etetuǵın abzallıqları.
Puxtalıq deregi ónim turmıs cikliniń barlıq basqislerinda korinedi,sonday-aq:
Proektlestiriw basqıshında:
- standart -texnikalıq hújjetlerden paydalanıw esabına miynet kólemin azaytadı;
- joybarlar sanın azaytadı islep shıǵarılatuǵın texnikalıq hújjetler birligin qısqartıradı;
- ilimiy- texnikalıq processlerdiń tezlesiwinde;
- islepshıǵarıwdıńnátiyjeliligin asırıwda;
- ónim sapasın asırıwda;
-ónimlerdi joybarlaytuǵın hám óndırıwshı qánigeler mamanlıǵın asırıwda;
- barlıq túrdegi resurslardı únemlewde ;
- xalıq sawlıǵın hám miynet qáwipsizligi hám qorǵalıwın támiyinlewde;
- xalıq aralıq ekonomika hám texnikalıq sheriklikti rawajlandırıwda óz sáwleleniwin tabadı
Standartlardıń nátiyjeliligi tómendegi baǵdarlarda kórinedi:
- tájiriybe úlgilerin, islep shıǵarıwǵa sarplanatuǵın ǵárejetlerdi azaytadı.
Islep shıǵarıw basqıshında:
- ónim nomenklaturasın qısqartıradı;
- material hám resursların azaytadı;
- úskenelerdi qayta ornatıw boyınsha miynet procesin azaytadı;
- standart strukturalıq bólim hám buyımlardı satıp alıw ushın ǵárejetler kemeytırıladi;
- buyımlardı tańlawdı hám sınawlar ushın ǵárejetlerdi azaytadı;
- kemshiliklerdi azaytadı;
- úskenelerden paydalanıwdı jaqsılaydı;
- miynet qáwipsizligin asıradı.