Nókis filialí Kаypnazarov S. G., Maxambetova U., Dauletmuratova R

Jumıstıń maqseti:
­ studentlerdiń ólshew quralları qáteliklerin hám olardıń anıqlıq klassı haqqında alǵan teoriyalıq bilimlerin ampermetr ásbabınan paydalanǵan halda bekkemlew;
­ ólshew ásbaplarınıń qátelikleri hám olardı anıqlaw boyınsha studentlerde ámeliy kónlikpelerdi sińdırıw;
Kerekli qural hám materiallar :
- ampermetr;
- kompyuter úskenesi ;
- oqıw quralları.
2. Teoriyalıq bólim
Ólshew qátelikleri ol yamasa bul ózgesheligine kóre tómende keltirilgen túrlerge bólinedi:
I. Ólshew qátelikleri ańletilıwına qaray tómendegi túrlerge bólinedi:
•Absolyut (tolıq ) qátelik. Bul qátelik shama qanday birliklerde ańlatılģan bolsa, sol birlikte ańlatıladı. Mısalı, 0, 2 V; 1, 5 µm hám t.b. Tolıq qátelik tómendegishe anıqlanadı:
∆ = A_x − A_ч≅ A_x − A₀ ;
bunda, A_x - ólshew nátiyjesi;
A_sh - shamanıń anıq mánisi;
A_o - shamanıń haqıyqıy mánisi.
Absolyut qátelikti teris belgi menen alınǵanı dúzetpe (popravka) dep ataladı hám δ menen belgilenedi.
-∆ = δ yamasa A_O=A_X+δ.

• 
  Salıstırmalı qátelik - absolyut qáteliktiń haqıyqıy mániske qatnasın ańlatadı hám procent (%) lerde ańlatıladı:
  

β = [ (A_x - A_o ) /A_o]*100 = (∆ /A_o)*100%.
Ádette, ólshew ásbaplarınıń qateligi keltirilgen qátelik penen belgilenedi.
Absolyut qátelikti ásbap kórsetiwiniń eń maksimal mánisine 100% qatnasın procentlerde alınģanına keltirilgen salıstırmalı qátelik dep ataladı.

Biraq salıstırmalı qátelik ólshew ásbapları anıqlıǵın ólshew diapazoniniń tek berilgen noqatında bahalaydı. Ólshew ásbabınıń pútkil jumısshı diapazonı boyınsha anıqlıǵın bahalaw ushın bolsa keltirilgen qátelik túsiniginen paydalanıladı. Onı tómendegi formuladan anıqlanadı. Keltirilgen qátelik𝛾 háribi menen belgilenedi hám absolyut qátelikti ólshenip atırǵan shamanıń normallastırılǵan mánisine qatnası menen anıqlanadı (ampermetrdiń normallastırılǵan mánisi 10 ǵa teń)

Ólshew qurallarınıń anıqlıq klassı - bul ólshew quralınıń anıqlıq dárejesin sáwlelendırıp, tiykarǵı hám qosımsha qátelikleriniń shegarası boyınsha hám de ólshew quralınıń anıqlıǵıne tásir etiwshi basqa qásiyetleri boyınsha anıqlanadı.


2.1. Ólshew qurallarınıń anıqlıq klassı
Anıqlıq klassı ulıwma halda ólshew quralınıń metrologik qásiyetleriniń kompleksin xarakterleydi ólshew anıqlıǵı ólshew usılına hám ólshewdi ótkeriw sharayatına ģárezli. Ólshew ásbabınıń anıqlıq klassı keltirilgen qáteliktiń eń úlken mánisiniń úlken tárepke pútinlengen mánisi alınadı.
Hár bir ólshew ásbabınıń qátelikleriniń shegarası hám tásir etiwshi koefficientler haqqındaǵı maǵlıwmatlar ásbaptıń pasportında keltirilgen boladı. Ólshew ásbapları kóbinese jol qoyılıwı múmkin bolǵan qateligi boyınsha klasslarǵa bólinedi. Mısalı, elektromexanik túrindegi kórsetiwshi ásbaplarda standart boyınsha tómendegi anıqlıq klassları isletiledi:
𝛿_anıql𝜖(0,02;0,05;0,1;0,2;0,5;1;1,5;2,5;4)