Муќаддима

Jadid dramaturglari bu asarlarida xilma-xil hayotiy muammolarni kо‘tarib chiqishdi. 1917 yilga qadar ular insonning kamolotga yetishish qobiliyatiga ishonishardi, bu esa xatto eng tushkun kayfiyatdagi pyesalarga hayotiy ruh bag‘ishlardi. Haqiqiy mashohada bevosita raqiblarning yо‘qligidan jadidlar inqirozga yuz tutishning oldini olishdagi asosiy vosita deb bilishdi. Turkistonning yangi ziyolilari dastlabki pyesalarida XX asr qadriyatlarini himoya qilishdi.

Mahmudxо‘ja Behbudiy “Padarkush” pyesasida islom dinining Tukistondagi inqirozini kо‘rsatadi. Padarkushlikni insonning ma’naviy inqiroziga qiyoslab, najotni maorifdan kutadi, maorifni esa xalqqa “poklangan din” bera oladi, deb hisoblaydi. О‘sha kezlari dinga murojaat qilish, jamiyatning ma’naviy hayotida u hal qiluvchi rol о‘ynaydi deb bilish tabiiy hol edi albatta.

Boshqa mashhur pyesalar orasida Nusratullo Qudratulloning “Tо‘y” asarini kо‘rsatib о‘tish mumkin. Abdulla Badriy “Juvonmard” pyesasida о‘zi hoxlamagan insonga majburan turmushga uzatilgan qizning fojeali qismatini kо‘rsatish orqali xotin-qizlarning jamiyatdagi huquqsizligi muammosini kо‘taradi.

“Zaharli hayot”, “Baxtsiz kuyov” pyesalarida Hamza bilan Qodiriy ham majburan nikohni qoralashadi.