Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Gidroliz haqida tushuncha.

Yuqorida ko‘rib o‘tilgan ionlar (yoki elektrolitlar) ishtrokida boruvchi almashinish reaksiyalari tuzlari suvda (yoki boshqa erituvchilarda) eriganda ham ruy beradi. Bu reaksiyalarda suv molekulalari ta’sirida tuz (yoki elektrolit)ning tarkibiy qismlari o‘zaro almashinadi va avvalgiga nisbatan kuchsiz elektrolit (kislota yoki asos) hosil bo‘ladi. Bu xodisaga gidroliz deb aytiladi. Agar erituvchi suvdan boshqa modda (spirt, benzol, atseton, ammiak ...) bo‘lsa, bunday reaksiyalar solvoliz deyiladi.

Gidroliz reaksiyalarini quyidagicha umumiy tenglama bilan ifodalash mumkin:

Kat An + H₂O  KatOH + HAn

Tuz + suv  asos + kislota

Tenglamadan ko‘rinib turibdiki suvda tuz eriganda gidroliz reaksiyasi natijasida eritmadagi OH^- va H⁺ ionlarining miqdori keskin o‘zgaradi. Aniqrog‘i gidroliz natijasida eritmaning pH – i o‘zgaradi va bu o‘zgarish xar qanday tuz gidrolizining mexanizmini tushunishda, gidroliz tenglamasini tuzishda, gidroliz reaksiyalaridan amaliyotda foydalanishda asosiy ko‘rsatgich hisoblanadi.

2.