Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti arxeologiyadan izohli lug

E
Eski Termiz hozirgi Termiz shahridan 7 km shimoli-g‘arbda joylashgan. Qadimiy qal’aning maydoni 500 gektardan ortiq bo‘lgan. Mil. avv. I ming yillik o‘rtalarida bunyod etilgan. U Shimoliy Baqtriya hududidagi eng yirik shahar bo‘lgan. Shahar uch qismdan – ark, shahriston va rabotdan iborat bo‘lgan.
Shahar dastlab tabiiy tepalik ustiga qurilgan. Ark to‘g‘ri to‘rtburchak shaklida qurilib, 10 ga maydonni egallaydi. Eski Termiz Yunon-Baqtriya va Kushonlar hukmronligi davrida eng rivojlangan shaharlardan biriga aylangan. Kushonlar davrida “Tarmida” deb nomlanib, Fayoztepa va Qoratepa budda monastiri bo‘lgan yirik diniy va siyosiy markazga aylangan. V.Tomashek “Termiz” so‘zini bohtar tilidan olingan, uning ma’nosi “daryoning narigi tomonidagi manzilgoh” deb ko‘rsatadi. IX–XIII asrlarga oid tangalarda “Tarmiz” va arab-fors manbalarida “Tirmiz”, “Turmiz” va “Tarmiz” nomlari bilan uchratiladi. Shuni inobatga olib tadqiqotchilar shaharga nisbatan “Termiz” nomi o‘rta asrlardan yuritila boshlagan degan fikrni beradilar.
Efedra – Xauma muqaddas ichimligini tayyorlashda ishlatiladigan xushbo‘y va kishini tetiklantiruvchi o‘simlik. Bu o‘simlikning nashasifat xususiyatga ega ekanligi aniqlangan.
Ellinizm – O‘rta Osiyo qadimgi xalqlari madaniyatlari bilan yunonlar madaniyatining uyg‘unlashuvi natijasida tarkib topgan madaniyat hisoblanadi.