Низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети ф. И.Ҳайдаров Н. С. Жўраев психология тарихи

КЕННОН УОЛТЕР БРЕДФОРД (1871.18.10.-1945.01.10.)


Америкалик физиолог бўлиб у организмдаги эмоционал ҳолатлари тананинг, юз тўзилишини ва ички организмларни ўзгариши ҳақида тадқиқотлар олиб борган (Ғазабланганда, қўрқув, очлик ва оғриқда пайдо бўладиган ўзгаришлар ҳақида 1915). Нерв системаси ички органларнинг секреция безлари ва танамизда эмоционал ҳолатлар инсон ҳаётида катта роль ўйнашини исботлаб берган. У биринчилар қаторида ҳар-хил эмоционал кечинмалар туфайли инсон вужудининг ташқи тузилишининг ва ички органларни ўзгаришининг бир-бирига жуда ўхшаш бўлган бу эмоционал ҳолатларни таърифлаб бўлмайдиган даражада инсонни ўзгаришини далиллар асосида тавсифлаб берган.
26. БОРИС ГЕРАСИМОВИЧ АНАНЬЕВ (1907 -1972)

У 1907 йил 1 августда Владикавказ шаҳрида туғилган. У Ленинград Давлат Институтида руҳиятни ўрганиш бўйича номзодлик диссертациясини ёқлади. Ананьев Россияда биринчи бўлиб «Психология» мактабини яратди.
У 1935 йил «Педагогик баҳонинг психологияси» номли монографияни ёзди. 1947 йилда эса «XVIII-XIX асрда рус психологияси тарихининг очерки» номли монографиясини ёзди. Ананьев уруш йилларида «Рус психологияси анъанасининг бошланиши», «К.Д.Ушинский – улуғ рус психологи», «Хусусият ислоҳатларининг муаммолари» номли асарларини яратди. 1957 йил 50 ёшида «Инсон – замонавий фаннинг муаммоси» номли ҳамда «Ўсмирлик психологиясининг тўзилиши» ҳақида асарларини яратди. У асарларида биринчи асосий эътиборни ёши катта инсонлардаги психофизиологик функциянинг асосий динамикасини кўрсатиб ўтди.
У ўзининг кўп йиллик фаолияти давомида инсон шахсини ўрганишга асосий эътибор қаратганлиги туфайли мазкур тадқиқотларни умумлаштириш мақсадида 1962-1966 йилларда «Инсон билиш предмети сифатида» номли китоби устида ишлади.
1962 йил мамлакатда биринчи бўлиб ижтимоий психология лабораториясини очилишига ўз ҳиссасини қўшди.
Олим томонидан қуйидаги илмий дастурлар яратилди:
1) Инсон биологик мавжудот сифатида;
2) Инсоннинг индивид сифатида онтогенезда ривожланиши;
3) Инсонни шахс сифатида ўрганиш;
4) Инсоният муаммоси;
Ананьев инсон ривожланиш йўналишини қўйидагиларга ажратади:
1. Индивид
2. Шахс
3. Индивидуаллик.