Nitrat kislota ishlab chiqarish



Download 0,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/23
Sana12.04.2022
Hajmi0,83 Mb.
#545425
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23
Bog'liq
МУ ва ТКТ УУМ 6-семестр 2021-13-38

 
 
4. Sintetik ammiak ishlab chiqarish.
 
Ammiak NH
3
– rangsiz, o‘tkir hidli gaz, suyuqlanish temperaturasi -33
o
С. 
Suvda erib, ammoniy gidroksid (NH
4
OH) hosil qiladi. Ammiak 900
o
C dan yuqori 
temperaturada qizdirilganda havo kislorodi ta’sirida oksidlanib suv bug‘i bilan 
elementar azotga parchalanadi. Katalizatorlar ishtirokida 800
o
C temperaturada 
oksidlanib, suv bug‘i bilan azot (1)-oksid hosil (N
2
O) qiladi. 


MINERAL O‘G‘ITLAR VA TUZLAR KIMYOVIY TEXNOLOGIYASI 
16 
Ammiak yoki uning suvdagi eritmasining kislotalar bilan reaksiyaga kirishishi 
natijasida ammoniy tuzlari hosil bo‘ladi: 
NH
3
+ HNO
3

NH
4
NO
3
— ammoniy nitrat yoki ammiakli selitra 
2NH
4
OH + H
2
SO
4

(NH
4
)
2
SO
4
+ 2H
2

ammoniy sulfat 
NH
3
+ HC1 

NH
4
C1 — ammoniy xlorid 
Ammiak olishning asosiy usuli vodorod bilan azotdan olishdir: 
N
2
+
3H
2

2NH

+

Buning uchun toza holatdagi azot va vodorod gazlari kerak. 
Azot havoni qattiq sovitish yo‘li bilan olinadi. Ma’lumki, hamma gazlar katta 
bosim ostida siqilganda yoki sovitilganda suyuqlikka aylanadi. Xuddi shunga 
o‘xshash, havo ham qattiq sovitilganda suyuqlikka aylanadi; so‘ngra suyuqlikni 
undagi elementlarning qaynash temperaturasiga ko‘ra haydab, azot bilan kislorodga 
ajratiladi. 
Azot kislorodga nisbatan past temperaturada qaynaydi, ya’ni
t
o
qayn
(N
2
) = –195,7°C va t
o
qayn
(O
2
) = –183°С. 
Shuning uchun suyuqlangan azot bilan kislorod aralashmasi haydalganda, 
avvalo azot, so‘ngra kislorod bug‘lanadi (yoki kislorodni suyuq holda qoldirishimiz 
mumkin). Shunday qilib, biz havodan azotni ajratib oldik. Bu jarayon natijasida 
olingan toza kislorod yoki kislorod bilan boyitilgan havo metallurgiya, kimyo va 
sanoatning boshqa tarmoqlarida keng qo‘llaniladi. 
Vodorod eng yengil gaz; uning reaksiyaga kirishish xususiyati kuchli, shuning 
uchun u tabiatda sof holda kam uchraydi. Elementar vodorod ammiak ishlab 
chiqarishda, ko‘mir va neftdan benzin olishda, yog‘larni vodorod bilan to‘yintirishda, 
metallarni payvandlash hamda qirqishda keng ishlatiladi. Vodorod olishning bir 
necha usuli bor: 
1)
uglerod (II)-oksid bilan suv bug‘ining konversiyasi: 
CO + H
2


 
CO
2
+ H
2
+ 9000 
kal
2)
metanning suv bug‘i bilan konversiyasi: 
CH
4
+ 2H
2


CO
2
+ 4H
2
+ Q 
3) temir-bug‘ usuli; bunda vodorod generatorlarida qizdirilgan g‘ovak temir 
bo‘lakchalari orasidan suv bug‘i o‘tkazilganda, vodorod ajralib chiqadi; 
4) suv yoki osh tuzi eritmasi elektroliz qilinganda toza holdagi vodorodamda 
kislorod hosil bo‘ladi; 
5) tarkibida 60% H
2
bo‘lgan generator gazi qattiq sovitilganda, avvalo 
uglevodorodlar, so‘ngra uglerod (II)-oksid suyuqlanadi. Gaz tarkibida vodorod va 
azot qoladi. Bu aralashmadagi azot bilan vodorod to‘g‘ridan-to‘g‘ri ammiak sintezida 
ishlatiladi. 



Download 0,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish