Nitrat kislota ishlab chiqarish

 

---

MINERAL O‘G‘ITLAR VA TUZLAR KIMYOVIY TEXNOLOGIYASI 
21 
6. Azot sanoatining kelgusidagi rivojlanishi.
Azot sanoatining kelgusidagi rivojlanishi mazkur sanoat oldida turgan asosiy 
masalalarni yechish qishloq xo‘jaligini o‘g‘itlarga va kimyo sanoatining turli 
tarmoqlariga kerak bo‘lgan talabni qondirish orqali hal etiladi. Buning uchun ishlab 
chiqarilayotgan ammiak miqdorini doimo oshirish va hamda kapital qurilish 
xarajatlarini kamaytirish orqali uning tannarxini pasaytirish kerak bo‘ladi. Ammiak 
ishlab chiqarishda uning tannarxini ko‘pincha xomashyo va energiya xarajatlari, 
amortizatsiya ajratmalari tashkil etadi. 
Bog‘langan azot sanoatida arzon tabiiy gazdan foydalanish xomashyo 
xarajatlarini anchagina kamaytioadi. Bundan tashqari, sintetik ammiiak ishlab 
chiqaradigan zavodlarda mehnat sharoitlarini yaxshilaydi, to‘la avtomatlashtirishga 
o‘tishni ta’minlaydi va turg‘un texnologik jarayonga erishiladi. Gazlarni keraksiz va 
haharli qo‘shimchalardan tozalash usullarini takomillashtirish bo‘yicha jiddiy ishlarni 
amalga oshirish lozimdir. Keyinchalik qoldiq CO ni metanlashtirish orqali quyi 
haroratli CO konversiyasining qo‘llanilishi tozalash sxemasini soddalashtiradi va 
azot-vodorod aralashmasini tayyorlash tannarxini pasaytiradi. 
Azot sanoatini rivojlantirishning ilg‘or yo‘nalishlaridan biri gazlarni siqish 
uchun yuqori unumdor quvurli sirkulyatsiya kompressorlaridan foydalanish va bug‘ 
olish uchun reaksiya issiqligidan foydalanish orqali yuqori quvvatli agregatlar barpo 
etish tashkil etadi; bu ea energiya sarfini kamaytiradi. Metan konversiyasi va ammiak 
sintezi uchun nisbatan faol, zaharlanish va qizdirishga chidamli katalizatorlarni, 
shuningdek ammiak sintezi va is gazi konversiyasi uchun past haroratli 
katalizatorlarni o‘rganish va yaratish katta ahamiyat egadir. 
Sintetik ammiak ishlab chiqarishni avtomatlashtirish jarayonni optimal 
sharoitda o‘tkazishni va uning turg‘un ishlashini ta’minlaydi. Bu chora-tadbirlarning 
barchasi jihozlar ish jadalligini va mehnat unumdorligini oshiradi hamda ammiak 
sintezi korxonalarida mehnat sharoitlarini yaxshilaydi.