Нигинахон шермухамедова

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Материалистик ёндашув 
вакиллари макон ва вақт
А.Эйнштейн 
(1879-1955) 
И.Ньютон 
(1643-1727) 
Макон ва вақт 
Микродунѐ 
Психологик вақт вахюк 
Жонли табиат 
Биологик вақт 
Ижтимоий борлиқ 
Макродунѐ 
Мегадунѐ 

---

133 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mustaqil ishlash uchun savol va topshiriqlar 
 
1.
Makon va vaqtga substansional yondoshuvning ahamiyati nimada namoyon 
bo‗ladi? 
2.
Makon va vaqtga relyasion yondoshuvning ahamiyati nimada? 
3.
Makon va vaqtning topologik xossalari qaysilar? 
 
4.
Ijtimoiy makon va vaqtning nisbatini tushuntiring.
 
 
Referat mavzulari 
1.
Makon va vaqtning relyasion va substansial konsepsiyalari. 
2.
Makonning uch o‗lchovligi va vaqtning bir o‗lchovligi mezonlari 
3.
Ijtimoiy vaqt konsepsiyasining falsafiy talqini 
4.
Davrning ruhi va tarix vaqti uyg‗unligi 
Bilim va ko‗nikmalarni baholash materiallari 
 
1.
 
Makon va vaqt konsepsiyalarining tarixda shakllangan ikki muhim va bir-
biridan butunlay farq qiladigan yo‗nalishlari qaysi javobda to‗g‗ri 
ko‗rsatilgan? 
A. Substansial va relyasion 
B. Ratsional va irratsional 
V. CHekli va cheksiz 
G. CHiziqli va nochiziqli 
2.
 
Qaysi konsepsiyada makon va vaqt materiya va ongga bog‗liq bo‗lmagan 
mustaqil mohiyatlar sifatida qaralgan? 
A. Substansial 
B. Relyasion 
V. Ratsional 
G. Irratsional
3.
 
Makon va vaqtni mustaqil mohiyatlar sifatida emas, balki real dunyo 
ob‘ektlari va jarayonlari o‗rtasidagi alohida munosabatlar sifatida tushunish 
makon va zamonning qaysi konsepsiyaga xos? 
A. Relyasion 
Улар фақат идрокда 
мавжуддир 
Макон ва вақтни онгдан 
ташқарида мавжуд 

---

134 
B. CHiziqli 
V. CHeksiz 
G. Substansional 
 
4.
 
Materiya borlig‗ining barcha ob‘ektlar mavjudligining davomiyligini va 
keyingi holat o‗zgarishlarini tavsiflovchi shakl sifatida qaysi falsafiy 
kategoriya ta‘riflanadi? 
A. Vaqt 
B. Makon 
V. Zamon 
G. Jism 
 
5.
 
Dunyoda mavjud barcha jismlar makonda necha o‗lchamga ega? 
A. Uch 
B. To‗rt 
V. Ikki 
G. Ko‗p
 
6.
 
Ushbu ta‘rif qaysi yondashuvga nisbatan berilgan: makon va vaqt 
borliqning narsalar va jarayonlardan alohida va ularga bog‗liq bo‗lmagan 
holda mavjud bo‗lgan shakllari.
A. Substansional
B. Relyasion
V. Metafizik 
G. Dialektik