Нигинахон шермухамедова

Dunyoning yaxlitligi va rang-barangligi dialektikasi.
Dunyo o‗z miqdor 
va sifat ko‗rinishlarida cheksiz darajada rang-barang. Borliqning son-sanoqsiz har 
xil holatlari va tarkibiy darajalaridan biz faqat aniq-ravshan ko‗rinib turgan va 
bugungi kunda aqlimiz tushunishga qodir bo‗lgan qisminigina ko‗rishimiz 
mumkin.
Ammo bu darajalarning har biri, har bir holat o‗ziga xos makon va vaqt 
xossalari, harakat shakllari va shu kabilar bilan tavsiflanadi. Dunyo cheksiz 
yaxlitlik sifatida o‗zgarmas va ayni vaqtda o‗zining ayrim qismlari va 
ko‗rinishlarida o‗zgaruvchan bo‗lib, o‗zini muttasil shakllanish va o‗zgarish 
jarayonlarida namoyon etadi. U nafaqat shakllanish va o‗z tuzilmasini 
murakkablashtirish yo‗lida, balki aksincha – buzilish va tanazzul yo‗lida ham 
harakatlanadi va rivojlanadiki, bu uning sifat va miqdor ko‗rsatkichlari muttasil 
o‗zgarishida aks etadi.
SHunday qilib, dunyo, bir tomondan, 
o„z rang-barangligida bir jinsli emas,
boshqa tomondan esa, 
o„zining barcha tarkibiy qismlarining uzviy birligini tashkil 
etib, muayyan universal yaxlitlik hisoblanadi.
So‗nggi fikr maxsus izoh talab etadi, chunki dunyoning birligi masalasi 
aniq-ravshan emas. Sinchiklab o‗rganish jarayonida u ko‗p sonli boshqa javobsiz 
savollarni, balki umuman echimsiz muammolarni yuzaga keltiradi. Dunyo birmi, 
agar bir bo‗lsa, uning bu birligi nimadan iborat, degan masala atrofidagi qizg‗in 
falsafiy munozaralar va jiddiy ixtiloflar ayni shu hol bilan izohlanadi. 
Xulosalar
. Falsafa va tabiatshunoslik tarixida materiyani tushunishga 
nisbatan ikki xil yondashuv: falsafiy va tabiiy ilmiy yondashuvlar rivojlangan. 
Falsafiy yondashuv materiyaga narsalar va hodisalar butun rang-barangligining 
ichki yagonaligi zamirida yotuvchi mohiyat – substansiya sifatida yondashishni 
nazarda tutadi. Tabiiy ilmiy yondashuv materiyaning fizik, strukturaviy tuzilishi 
haqidagi bilimlarni o‗z ichiga oladi.