Нигинахон шермухамедова

Ayniyat va tafovut.
Predmetning rivojlanishi va ziddiyatlarning echilishi 
bir necha bosqichdan o‗tadi. 
«Ayniyat» tushunchasi ziddiyat tarqalishining 
dastlabki bosqichini anglatadi. Bu bir xillik, narsa, hodisa, jihatning o„z-o„ziga 
yoki boshqa narsalar, hodisalar, jihatlarga o„xshashlik munosabati. 
Dastlabki bosqich – predmetning o‗z-o‗zi bilan nisbiy ayniylik holati. 
Tabiatda mutlaq ayniyat mavjud emas. Masalan, har bir organizm hatto oqsil 
molekulasining tuzilishi darajasida ham o‗ziga xos belgilarga egadir. Har qanday 
predmet hech qachon o‗z-o‗zi bilan ayniy bo‗lmaydi. Masalan, ko‗zguga kelar 
ekansiz, siz o‗z qiyofangizda hech qanday farq ko‗rmaysiz. O‗z do‗stingiz bilan 
oradan besh yil o‗tib uchrashgach, ikkalangiz ham: «U juda o‗zgarib ketibdi!», deb 
o‗ylaysiz.
Tafovut - avvalgi holatdan saqlanib qolgan xossalar ustunlik qilgani 
holda, ayni bir predmet xossalarining mos kelmasligidir. 
«Tafovut» - har xillik, 
o‗z-o‗ziga, boshqa narsalar, hodisalar, jihatlarga mos kelmaslik munosabati. 
Tafovut kuchli yoki ahamiyatsiz bo‗lishi mumkin. Kuchli tafovut – predmetning 
o‗z-o‗zi bilan ziddiyatga kirishish omili. Bu qarama-qarshilik bosqichi bo‗lib, 
uning echilishi predmetning butunlay o‗zgarishiga olib keladi. SHunday qilib, 
ziddiyatlarning kuchayishi va o‗z echimini topishi rivojlanish manbai hisoblanadi.
Rivojlanish manbai va rivojlanishni harakatlantiruvchi kuchni farqlash 
lozim. Rivojlanish manbai – ichki hodisa, predmetning ichki ziddiyatlaridir.
Vaholanki, tashqi ziddiyat ham rivojlanishni harakatlantiruvchi kuch bo‗lishi 
mumkin. Masalan, siz shamollab qoldingiz. Ayni holda tashqi muhit sizning 
holatingiz o‗zgarishini harakatlantiruvchi kuch bo‗ldi. Dialektik ziddiyat tarkibida 
asosiy tomon manfiy xususiyatga ega, chunki u mazkur ziddiyatni bartaraf etish, 
inkor qilishga qaratilgan. Musbat tomon mazkur ziddiyatni saqlashga qaratilgan.