Neft va gaz uyumlarini ishlatish holatini tahlil qilish. Qazib chiqarish, haydovchi, pyizometrik va nazorat quduqlarining tadqiqot natijalarini umumlashtirish

13.4. Atrof-muhitni muhofaza qilish
Ma’lumki, neft va gaz sanoati har bir sanoat tarmog’i kabi ma’lum
darajada atrof-muhitni ifloslanishiga sababchi bg’ladi. SHuning uchun
ham bu sohaning xar bir faoliyati shu nuqtai nazardan juda aniq tahlil talab qiladi.

Neft-gaz sanoatining atrof-muhitga ta’siri juda keng kg’lamda sodir

bg’lishi mumkin, chunonchi, konning mavjudligini aniqlab, uni

razvedka qilish va qazib chiqarish jarayonini amalga oshirish

davomida kg’plab quduqlar qazilishi taqozo etiladi. Har bir

quduqning qazilishi esa ma’lum darajada hosildor erlar yoki

g’rmonzorlar bag’ridan bir miqdor erning (quduq va uning atrofi)

ajratilib olinishi bilan bog’liqdir. Quduqni burg’ulash, g’zlashtirish va

ishlatish jarayonida atrofdagi hosildor erlarning ishdan chiqishiga

yoki g’rmonlar-ning nobud bg’lishiga yg’l qg’ymaslik kerakdir.

Burg’ulash texnikasining joylashishi va burg’ulashni amalga oshirish

jarayoniga ongli ravishda tabiatni muhofaza qilish nuqtai nazaridan

qaralmog’i lozim.

Quduqlarni ishlatish, umuman konlarni ishga tushirish jarayoni ham

xuddi shunday holatni taqozo etadi. Aksariyat neft quduqlaridan neft

bilan birga chiqadigan yg’ldosh gaz quvurlar orqali chetroqqa

chiqarilib yoqiladi. Bunday hol tabiatga katta zarardir. Neftni qazib

chiqarish natijasida havoga oltingugurt oksidi, uglerod oksidi, azot

oksidi kabi gazlar hamda uglevodorod gazlarining chiqish hollari

kuzatiladi. Buning natijasida atmosfera bulg’anadi. Bu holning rg’y

bermasligiga iloji boricha harakat qilinsa, bu maqsadga muvofiqdir.

Undan tashqari quduqlarni burg’ulash jarayonida uchrab turadigan

"ochiq favvorlar" g’ta xavflidir. Bunda kg’plab miqdorda neft va gaz

nobud bg’lgandan tashqari atmosferaga, atrofdagi g’simlik va

hayvonot dunyosiga ham katta zarar keladi. Kattagina hudud qishloq

xg’jaligi uchun yaroqsiz holga keladi. Ma’lumki, yonib turgan

mash’ala atrofidagi yuzlab metr radiusdagi joylarda barcha g’simlik.

va daraxtlarni quritadi, bu radius janubiy rayonlarda bir necha km ni

tashkil etishi mumkin.