Нефт-газни қайта ишлашда каталитик жараёнлар фанидан Назорат саволлари

15.Гомоген ва ферментатив катализ, гомоген катализда оралиқ махсулотлар.

Gomogen kataliz. Gomogen katalizda faol markazlar.

Kataliz

Kataliz (yun. katalysis — buzilish, parchalanish) — kimyoviy reaksiyalar tezligining baʼzi moddalar (katalizatorlar) taʼsirida oʻzgarishi. Katalizator reaksiyaga kirishuvchi modda (reagent)lar bilan bir qancha oraliq birikmalar hosil qilib, reaksiya nihoyasida miqdori va tarkibi oʻzgarmasdan ajralib chiqadi. Katalizator sifatida turli xil moddalar (gaz, suyuqliklar va qattiq moddalar) ishlatilishi mumkin.

Kimyoviy reaksiyaning energetik reaksiyasi 1) Katalizizator ishtrokisiz 2) Katalizizator ishtrokida

Reaksiyaga kirishuvchi

moddalar bilan katalizator

bir xil fazazda bo’ladi. Reaksyada gaz yoki suyuq

fazada boradi:

Geterogen

Katalizator sifatida qattiq moddalar ishltiladi.Ularning sharsimon,granulasimon, spiralsimon va boshqa turlari ma’lum.

Gomogen kataliz

Gomogen katalizning asosiy tushunchalaridan biri, katalizator reaksiyasiga kirishuvchi modda molekulalari bilan beqaror oraliq birikma hosil qiladi va bu birikma har hil o’zgarishlarga uchraydi. Oraliqbirikmalar sifatida karbanion, kabokation, va radikallar qatnashishi mumkin.
Erkin radikal va atomlar: erkin radikallar juftlashmagan elektron tutgan ko’p atomli neytral zarrachalardir. Erkin radikallar va atomlar gomogen katalitik jarayonlarda faol oraliq zarrachalar hisoblanadi.

Gomogen –katalitik reaksiyalarning turlari

Gomogen –katalitik reaksiyalarning bir necha turlari mavjud:
1.Oksidlanish –qaytarilish reaksiyalar
2.kislota asosli reaksiyalar
3.Koordinatsion gomogen katalitik reaksiyalar
4. Gaz fazasida gomogen-katalitik reaksiyalar
5. Fermentativ kataliz reaksiyalari
5.Fermentativ kataliz reaksiyalari Katalizatorlar – turli xil fermentlar yoki biokatalizatorlar kiradi.