47
Режа:
1. Бошкарув услублари ва улар турлари
2. Бошкарув услублари куллаш самарадорлиги.
Юкорида куриб
утилган функция ва
принцплар бошкарув услублари
оркали амалга оширилади.
Бошкарув услуби- олдинги куйилган максадга етишиш учун бошкарув
объектига таъсир курсатиш усул, хатти - харакатлар тупламига айтилади.
“Метод” (услуб) - юнон сузидан олиниб, куйилган максадга еришишга
айтилади.
Услублар воситасида бошкарув фаолиятининг
асосий мазмуни амалга
оширилади.
Бошкарув услубларини тавсифлашда уларнинг йуналиши, мазмуни ва
ташкилий шаклига эътибор бериш керак.
Йуналиш
–
услубларнинг
бошкарув
объекти
ёки
субъектига
мужалланганлиги ифодалайди.
Мазмун
– кулланилаётган усуллар ва хадди-харакатлар таъсирининг
хусусиятига айтилади.
Ташкилий шакл
– конкрет шаклланган
холатга таъсир курсатиш
тушунилади. Таъсир тугридан тугри ва ёедашган булиши мумкин.
Усулублар асосан одамларга йуналтирилган булиб, уларга ташкилий,
иктисодий, социал, психолигик таъсир оркали олдинга куйилган вазифани
амалга оширишдан иборат.
Бошкарув услублари уч гурухга таксимланади:
- ташкилий-маъмурий
, директив, тугридан-тугри курсатмалар оркали
амалга оширилади;
- иктисодий
, иктисодй манфаат оркали, рагбатлантириш йуллари билан
таъсир курсатилади;
- социал психологик
, ходимларнинг социал фаолиятини ошириш
максадида амалга оширилади.
Ташкилий маъмурий услублар
уч хил шаклда ифодаланаши мумкин:
1. мажбурий йурикнома (буйрук, карор, фармойиш ва хакозо);
2. келишув (маслахат, хал этишга рухсат, муроса ва бошка);
3. тавсиялар, таклифлар (маслахат, тушунтириш, таклиф, мулокот ва
бошка).
Маъмурий
бошкаришда, буйсунувчиларга таъсир, одатда, уч хил тил
буйсиниш билан дуч келинади:
1. мажбурий ва ташкаридан таъзиик утказиш;
2. пассив, мустакил равишда карор килмаслик;
3. англаган, ички асосланган.
Ушбу
услубдан
ортикча
фойдаланиш
маъмуриятчилик
ёки
бюрократизимга олиб келиши мумкин.
48
Бозор иктисодиёти шароитида иктисодий услубларга кенгрок майдон
ажратилади. Жамоа ёки шахсга таъсир
курсатиш уларнинг иктисодий
манфаатлари оркали амалга оширилади.
Корхоналарга: фоиз, кредит ставкаси, имтиёзлар, нарх, рентабеллик
даражаси. уртача фойда ва бошкалар.
Шахсларга: ойлик, мукофот, такдирлаш, жазолаш, моддий ёрдам
курсатиш.
Рагбатлантириш
Такдирлаш
Жазолаш
моддий
маънавий моддий маънавий
Бошкарув иктисодй услублари тарикасида куйидаги шаклларни куриш
мумкин: режлаштириш, тахлил, хужалик хисоби,
бахони ташкиллаштириш,
молиялаштириш.
Иктисодий-матетматик моделлар ва услублар хам мухим урин эгаллайди.
Математик дастурлаш, оммавий хизмат курсатиш назарияси , уйинлар
назарияси, захираларни бошкарув операцияларини тадкикот этиш.
С
Do'stlaringiz bilan baham: