Nazariy mexanika” fanidan Ma’ruza mashg‘ulotining texnologiyasi

,

,

,

Xususiy holda kuchlar sistemasi tekislikda joylashgan parallel kuchlar sistemasidan iborat bo‘lsa, o‘qini kuchlar sistemasiga parallel yo‘naltirib, quyidagi muvozanat shartlariga ega bo‘lamiz:

,

,

va o‘z navbatida muvozanat shartining ikkinchi shartlari

,

,

ko‘rinishda bo‘ladi.

4. Bog‘lanishlar ostidagi mexanik sistemaning muvozanat shartlari

Agar qattiq jismga bog‘lanishlar qo‘yilgan bo‘lsa, bog‘lanishlardan ozod qilish aksiomasiga asoslanib bog‘lanishlarni ularning reaksiya kuchlari bilan almashtirib berilgan va reaksiya kuchlari ostidagi erkin mexanik sistema deb qarash mumkin. Birinchi navbatda qattiq jismning erkinlik darajasi tushunchasi ustida to‘xtalamiz. Jismni o‘zaro bog‘liq bo‘lmagan olishi mumkin ko‘chishlari soni uning erkinlik darajasi deb ataladi. Erkin qattiq jism koordinata sistemasining o‘qlariga nisbatan uchta ilgarilanma harakatidan tashqari, bu o‘qlar atrofida aylanma harakat qilishi ham mumkin. Bunga ko‘ra, erkin qattiq jismning erkinlik darajasi oltiga teng. Jism o‘qlarga nisbatan ilgarilanma harakat qilmasligi uchun kuchlarni bu o‘qlarga nisbatan proeksiyalarining yig‘indisi nolga teng bo‘lishi zarur.va o‘qlarga nisbatan aylanma harakat bo‘lmasligi uchun esa, kuchlarni mos o‘qlarga nisbatan momentlarining yig‘indisi nolga teng bo‘lishi zarur. Bog‘lanishlar ostidagi qattiq jismga ta’sir qilayotgan kuchlar bog‘lanishlar yo‘l qo‘yadigan ko‘chishlarni amalga oshirolmaslik shartlarini qanoatlantirishlari lozim. Amalda keng uchraydigan bog‘lanishlar asosan jismni harakatiga chegara qo‘yadigan sirtlar, chiziqlar, tros, sterjenlar yordamida, sferik sharnir va silindrik sharnirlardan iborat.