Navoiy Kon Metallurgiya kombinati Navoiy Davlat Konchilik instituti Konchilik fakulteti Noyob va radioaktiv metall rudalarini qazib olish va qayta ishlash kafedrasi

Soda eritmasi bilan avtoklavda ishqorlash. Agar molibden chiqindi tarkibida CaMoO₄ va molibdatlar holida bo'lib, unda MoO₂ va MoS₂ ning miqdori juda kam bo'lsa, soda eritmasi bilan avtoklavda ishqorlash usulini qo'llash mumkin. U holda avtoklavdagi harorat 180—200⁰C va bosim 12—15atm.da bo'ladi.

2 –rasm. Chiqindilardan molibden olish texnalogiyasi.
Kislotalar bilan parchalash. Chiqindilar tarkibida volframning tarkibi 3-5% dan ko'p bo'lsa, ularni kislotalar bilan parchalash yaxshi natija beradi. Bu usulda chiqindilarga qayta ishlov berishda 30% li HCl aratashtirilib, jarayon qizdirish bilan olib boriladi. Bunda chiqindi tarkibidagi hamma turdagi molibden birikmalari xlorid kislotasida yaxshi eriydigan molibden kislotasi holida eritmaga o'tadi. Xuddi shu tarzda eritmaga temir, mis, kalsiy va aralashmalar ham erib o'tadi. Chiqindi tarkibidagi sheelit va volframit holidagi volfram qisman eriydi. Kislotada erimay (parchalanmay) qolgan volfram, SiO₂, MoO₂, MoS₂, cho'kmada qoladi. Nordon aralashmani (pulpani) ammiakli suv bilan pH=2,5—3 gacha neytrallansa, temir molibdati molibden kislotasi bilan aralashgan holda polimolibdatlar bilan birga cho'kmaga tushadi. Eritmada esa kalsiy, qisman temir, mis va boshqa aralashmalar qoladi.
Cho'kma filtrlangandan so'ng uni 580-600⁰C da MoO₂ va MoS₂ lar bilan birga oksidlanadi. Hosil bo'lgan kuyindi ammiakli suv bilan ishqorlanadi. Bunday usulda chiqindilar tarkibidagi molibdenni ajratib olish 80—85% ni tashkil qiladi.
Kuydirish jаrаyonining аmаliyoti.
Mis-molibdenli rudalar boshqa turdagi va organik moddalari bo'lgan konsentratlar bo'lib, ularning tarkibi molibden bilan bir qatorda, ko'p miqdorda temir, mis va boshqa aralashmalardan tashkil topgan bo'ladi. Bunday konsentratlarda molibden molibdenit holida bo'lmasdan, povellit va molibdit shaklida ham bo'lishi mumkin.
Boshqa turdagi konsentratlarda molibdenning miqdori taxminan 5% dan 20% gacha bo'lib, uning tarkibida mis va temir juda ko'p bo'ladi.
Masalan, mis-molibden rudalarini boyitish natijasida olinadigan boshqa turdagi konsentratlarning tarkibi taxminan quyidagicha bo'ladi: 15-20% Mo, 3-5% Cu, 12-13% SiO₂, 10—15% Fe, 20—25% S dan iborat. Tarkibida povellit bo'lgan boshqa turdagi molibden konsentratida 5—6% molibden bo'ladi. Bunday konsentratlar asosan oksidlash jarayoni va soda eritmasi bilan ishqorlash, ulardan texnik kalsiy molibdati olishga asoslangan .
Bu konsentratlar oksidlash jarayonidan so'ng sodali eritma bilan ishqorlanadi. Chunki kuyindi tarkibidagi hamma molibdatlar oson parchalanadi.