Navoiy davlat pedagogika instituti tabiatshunoslik fakulteti

Laboratoriya ishi 26 
Mavzu: 
Navoiy viloyati umumiy ekologik holati
Maqsad:
Navoiy shahar va uning atrofi-atmosfera havosining isfloslanish darajasini 
o’rganish 
Kerakli jihozlar:
O`zbekiston ekologik xaritasi diagrammalari, suratlar, stendlar, testlar. 
Topshiriqlar: 
1.
Navoiy viloyatidagi umumiy ekologik ahvol. 
2.
Navoiy viloyati atmosfera havosining ifloslanish darajasi. 
3.
Navoiy viloyatida tuproqning ifloslanish darajasi. 
4.
Navoiy viloyatidagi suv resurslarining ifloslanish darajasi. 
Navoiy viloyati O’zbekiston Republikasining eng yirik hudularidan (Respublika hududining 
25 foizi) biri hisoblanadi. Navoiy viloyatida Respublika yaylovlarining 42 foizi joylashgan. 
Viloyatning o’ziga xosligi, aholi, aholi zichligining kamligi va aholining 40 foizidan ko’prog’I 
shaharda yashashidir. Viloyatdagi ekologik holni quyidagi ko’rinishda belgilaymiz: 

Viloyatimiz bo’yicha ekologik vaziyatning keskinlik darajasi o’rtacha, qiziltepa tumanida 
esa keskin; 

Navoiy shahar va uning atrofi atmosfera havosining ifloslanish darajasi umumiy 
ko’rsatkichlar bo’yicha xavfli, ya’ni ko’rsatkich 10-15 oralig’ida; 

O’zbekiston Respublikasi yerlarining pestitsidlar bilan ifloslanish darajasini umumiy 
olganda 4 ga bo’linadi, viloyatda bu ko’rsatkich yomon, ya’ni 3 xavfli darajada; 

Zarafshon daryosi suvining ifloslanish darajasi me’yoridan ancha ortiq, ifloslanish indeksi 
(SII) – 35 ga teng. Suvning tarkibidagi ionlarning umumiy miqdori 2484 mg/l gat eng; 

Yerlarning erroziyaga moyillik darajasi o’rtacha; 

Hududimizda ekologik vaziyatning og’irlashuvidan vujudga kelgan va hozirgi vaqtda keng 
tarqalgan kasalliklarga quyidagilar kiradi: yurak-qon tomirlari kasalliklari, nafas olish a’zolari 
xastaliklari, o’tkir ichak kasalliklari, sariq kasalligi, jigar, buyrak xastaliklari, nonormal tug’ilishlar 
va boshqalar; 

Xalqaro va respublikamiz ,,Qizil Kitobi“ga kiritilgan, ya’ni viloyatimizda yo’qolib ketish 
arafasida turgan hayvonlar quyidagilar: katta amudaryo kurakburuni, oq laylak, itolg’I, to’xta 
tuvaloq, qiron qora, burgut, olako’zan, qizilqum qo’yi, jayron, dala mushugi, kulrang echkilar va 
hokazo.