|
Т А Л А Б Л А Р
|
Тарелканинг тури
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
Газ ва суюқлик сарфи:
катта
кичик
|
2
|
1
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
5
|
3
|
3
|
2
|
3
|
5
|
5
|
5
|
2
|
3
|
3
|
1
|
Барқарор ишлаш диапазони
катталиги
|
4
|
3
|
4
|
5
|
5
|
5
|
5
|
1
|
1
|
3
|
3
|
Гидравлик қаршилиги кичиклиги
|
0
|
0
|
3
|
2
|
3
|
2
|
2
|
4
|
3
|
3
|
5
|
Самарадорлиги катталиги
|
4
|
3
|
4
|
4
|
5
|
4
|
5
|
4
|
4
|
3
|
3
|
Металл сарфи камлиги
|
2
|
2
|
4
|
3
|
4
|
4
|
3
|
5
|
5
|
5
|
5
|
Техник хизмат кўрсатиш осонлиги
|
2
|
1
|
3
|
2
|
3
|
3
|
2
|
5
|
4
|
3
|
3
|
Агрессив муҳитларда қўллаш
мумкинлиги.
|
2
|
1
|
3
|
2
|
2
|
2
|
2
|
4
|
4
|
2
|
2
|
Жадвалда тарелкаларнинг белгиланиши қуйидагича:
1- айлана қалпоқчали;
2- тўртбурчакли қалпоқчали;
3- тешикли, қуйилиш қурилма;
4- тешикли, йўналтирувчи қайтаргичли;
5- айлана клапанли;
6- тўртбурчак клапанли;
7- балластли;
8- ёриқли, қуйилиш қурилмасиз;
9- тешикли, қуйилиш қурилмасиз;
10- тангачали;
11- пластинкали.
6.15. Абсорбцион – десорбцион қурилма
Узлуксиз ишлайдиган бир босқичли абсорбцион-десорбцион қурилманинг схемаси 1.20-расмда кўрсатилган.Тозаланиши ёки таркибидан керакли модда чиқариб олиш лозим бўлган газ 1-абсорбернинг остки қисмидан киритилади. Юқоридан эса ютувчи суюқ модда (абсорбент) пастга оқиб тушади. Тарелкалар устида газ билан суюқлик аралашиб ажратиб олинадиган компонент абсорбентга ютилади. Тозаланган газ абсорбернинг тепа қисмидан чиқариб юборилади. Абсорбернинг остки қисмидан чиққан ютувчи 2-иссиқлик алмаштиргичда иситилиб 3-десорберга (бу ускуна ректификация колоннаси бўлиб, у регенератор ҳам деб аталади) берилади. Ажратилиши керак бўлган компонент буғ билан аралашиб десорбернинг юқори қисмидан чиқади ва 4-дефлегматорда суюлтирилиб йиғиб олинади. Абсорбернинг остки қисмидан чиққан, регенерация қилинган ютувчи дастлаб 2-иссиқлик алмаштиргичда, кейин 5-совитгичда совитилиб абсорберга қайтарилади. Шундай қилиб жараён узлуксиз давом этади.
1.20-расм. Узлуксиз ишловчи абсорбцион-десорбцион қурилма:
1-абсорбер; 2-иссиқлик алмаштиргич; 3-десорбер; 4-дефлегматор;
5-совитгич; 6-насос.
6.16. Ректификация қурилмалари
6.16. 1. Бинар аралашмаларни ажратувчи ва узлуксиз ишловчи
ректификация қурилмаси
Бир-бирига нисбатан қарама-қарши ҳаракат қилаётган суюқ ва буғ фазалар компонентларини ўзаро, кўп марта алмашинишлар ҳисобига гомоген, суюқ аралашмаларни ажратиш ректификация жараёнининг моҳиятини ташкил этади. Бу жараён одатда конструкцияси абсорберларникидан фарқ қилмайдиган колонна ускуналардан амалга оширилади. Лекин ректификация қурилмалари (1.21-расм) таркибида одатда хом-ашё суюқликни иситишга мўлжалланган 5-иситгич, тез қайновчи компонент буғларини суюлтирувчи 3-дефлегматор, 6-совитгич қийин қайновчи моддани қайнатиб берувчи 2-қайнатгич, шу модданинг 7-совитгичи ва 8-йиғиш идишлари ҳамда бошқа бир қанча ёрдамчи ускуналар бўлади.
1.21-расм. Узлуксиз ишловчи ректификация қурилмаси:
1-ректификацион колонна; 2-қайнатгич; 3-дефлекматор; 4-флегма тақсимлагич; 5-иситгич; 6,7-совитгичлар; 8,9-йиғим идишлари; 10-насослар.
Таркибида турли қайнаш температураларига эга, икки хил модда бўлган хом ашё суюқлик 5-ускунада иситилиб 1-колоннага берилади. Колоннада тепадан пастга суюқ фаза, пастдан тепага қараб эса буғ фаза ҳаракат қилади. Бу икки фазанинг ҳар бир контактлашишида кичик температурада қайновчи модда суюқликка айланади. Натижада колоннанинг тепа қисмига бораверган сари буғ тез қайновчи моддага бойиб боради ва колоннанинг юқорисидан шу модда деярли тоза холда чиқариб олинади. Чиққан буғ дефлегматорда суюлтирилади ва совитгичда совитилиб хажмий идишларда йиғилади ёки керакли жойга узатилади. Олинган бу маҳсулот дистилят ёки ректификат дейилади.
Колонна бўйлаб пастга тушиб бораётган суюқлик қийин қайновчи моддага бойиб боради ва деярли тоза ҳолда колоннадан чиқади. Бу модда қолдиқ деб аталади. қолдиқнинг бир қисми қайнатгичда буғлатилади ва қайнатиб колоннага берилади яъни, колоннада тепага ҳаракатланаётган буғ юқори температурада қайновчи модданинг буғи бўлади.
Ажратиш даражасини ошириш мақсадида хом ашё суюқлик колоннанинг тепасидан эмас, балки ўртароғидан киритилади. Колоннанинг тепа қисмини суғориш учун эса ректификатнинг бир қисми (у флегма дейилади) унга киритилади. Флегма таркибида асосан тез қайновчи модда бўлганлиги учун тепага кўтарилаётган буғ таркибида шу модда янада кўпаяди. Шунинг учун колоннанинг хом ашё суюқлик киритиладиган жойдан юқориси мустаҳкамловчи (укрепляющий), пасти эса тугатувчи (исчерпывающий) қисм деб аталади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
