Навоий давлат кончилик институти корхона жиҳозлари

Тешикли тарелкалар

Тешикли тарелкаларнинг асосий элементи айлана тешиклари бўлган металл дискдан иборат. Бундай тарелкаларнинг қуйилиш қурилмаси бўлмаслиги ҳам (1.15-расм,а) бўлиши ҳам мумкин. қуйилиш қурилмаси бўлмаган тарелкалар тешикларининг диаметри 4-10 мм, барча тешиклар юзасининг колонна кўндаланг кесим юзасига нисбатан эса10-25% бўлади. Қўйилиш қурилмаси бўлган тешикли тарелкалар тешикларининг диаметри 2-6 мм бўлади ва улар одатда 400-4000 мм диаметрли колонналарга ўрнатилади. Панжарали (ёриқли) тарелкалар ҳам тешикли тарелкалар гуруҳига киради (1.15-раси,б).

1.15-расм. Тешикли (а) ва панжарали (ёриқли) (б) тарелкалар: 1-тарелка;
2-тешик; 3- ёриқ.

Бўш кўндаланг кесими (тешиклар эгаллаган ) катталиги ва шунга мос равишда унумдорлиги юқорилиги (қалпоқчали тарелкаларга қараганда бу тарелкаларнинг газ бўйича унумдорлиги 30-40% катта), ясалиши оддийлиги ва металл сарфи кичкиналиги тешикли тарелкаларнинг афзалликларидир. Уларнинг камчиликлари: ифлос муҳитда қўлланса, тешиклари битиб қолади; аниқ горизонтал ўрнатилмаса бир текис ишламайди; гидравлик қаршилиги катта.

Панжарали тарелкалар узунлиги 40-60 мм, эни 3-8 мм бўлган ёриқларга эга дискдан иборат. Тешиклар юзаси тарелка юзасининг 10-30% ни ташкил этади. Ёриқлар орасидаги масофа 10-36 мм атрофида бўлади.
Колонна ишлаганда газнинг босими туфайли тарелка устида суюқлик қатлами ҳосил бўлади ва газ шу қатлам орқали ёриб ўтади (барботаж қилади). Бунда суюқликнинг бир қисми ёриқлардан пастга тушади. Ёриқлар даврий ишлайди, яъни суюқлик тўкиладиган ва газ чиқадиган ёриқлар тарелка бўйлаб алмашиб туради.
Ёриқли тарелкаларнинг афзалликлари: тузилиши оддий; металл сарфи кичкина; суюқлик ва газни ўтказиш қобилияти катта; ёриқлари етарлича катта бўлганда уларни ифлос муҳит шароитида ҳам қўллаш мумкин бўлади. Лекин уларнинг барқарор ишлаш диапазони кичкина, гидравлик қаршилиги катта ва суюқликни тарелка бўйлаб текис тақсимлаш қийин.

8.