Научный совет dsc

 
5-жадвал 
21
 https://www.lex.uz/docs/5352348 

---

22 
Ўзбекистонда уюшган қимматли қоғозлари бозоридаги мавжуд 
муаммоларнинг SWOT таҳлили
22
 
 
STRENGTHS кучли
WEAKNESSES кучсиз
Қимматли қоғозлар бозорини ривожлантириш – давлат 
томонидан қўллаб-қувватланади; 
Давлат бюджети ижросининг нисбатан барқарорлиги; 
ҚҚБни 
либераллаштириш 
жараёнларининг 
узлуксизлиги; 
Сиёсий барқарорликнинг таъминланганлиги; 
Ташқи иқтисодий ва сиёсий муносабатларнинг 
ривожланиб бораётганлиги; 
ҚҚБни ривожлантиришда жаҳон стандартларини 
жорий этиш амалиётининг кириб келганлиги; 
Тижорат банкларида давлат улушининг камайиб 
бориши ва бунга хорижий инвесторларни жалб 
этилаётганлиги; 
Тижорат банкларининг ҚҚБдаги ўрнининг юқори 
эканлиги; 
Ёпиқ турдаги АЖларининг «очиқланганлиги» ва 
бошқалалар. 
АЖларининг етарлича ривожланмаганлиги, камлиги;
ҚҚБни 
тартибга 
солишнинг 
такомиллаштирилмаганлиги;
ҚҚларни сотиб олишга асосан юридик шахсларнинг 
жалб этилишива жисмоний шахслар аралашувининг 
нисбатан «чекланганлиги»; 
Хусусийлаштириш босқичида АЖлари қимматли 
қоғозларининг ёпиқ обуна йўли билан самарасиз 
жойлаштирилганлиги; 
Потенсиал инвесторлар сифатида юридик ва жисмоний 
шахсларда молиявий саводхонлик даражасининг пастлиги;
ҚҚБ 
институционал 
инфратузилмасининг 
етарли 
даражада ривожлантирилмаганлиги
ҚҚБдаги узоқ муддатли тургунликнинг кузатилганлиги; 
ҚҚБдаги молиявий воситаларнинг хилма-хиллигикам 
эканлиги; 
OPPORTUNITIES имкониятлар
THREATS хавфлар
Инвестицион муҳитни яхшилаш натижасида хорижий 
инвесторларнинг қизиқиши ошмоқда; 
АЖларидаги давлат улушини очиқ обуна йўли билан 
ҚҚБда сотиш амалиётга жорий этилмоқда; 
Қонунчилик асослари янада такомиллаштирилмоқда; 
ҚҚБ учун малакали мутахассисларни тайёрлаш учун 
«ОТМ ва ишлаб чиқариш» интеграцияласининг жорий 
этилиши; 
Халқаро 
рейтинглардаги 
ўсиш 
суръатларининг 
таъминлашда масъул органларнинг аниқ вазифалари 
белгилаб берилганлиги; 
Халқаро 
еврооблигацияларнинг 
муомалага 
чиқарилиши ва бошқалар. 
Коронавирус пандемияси шароитида ва унинг салбий 
оқибатида инвестицион фаолликнинг чекланиши; 
«Биринчи навбатдаги ислоҳотлар» натижасида валюта 
курси девальвацияси, инфляция даражасининг «эркин 
сузувчанлиги»;
Капитал оқимида жаҳон молия бозоридаги кучли 
ракобатнинг таъсири;
Тижорат 
банкларининг 
депозит 
фоизларининг 
оширилиши натижасида капитал оқими йўанлишининг 
ўзгариши; 
АЖларидаги давлат улушининг сотилиши натижасида 
уларнинг иқтисодий тангликда банкрот ҳолатида тушиб 
қолиши; 
Кучли монополистларнинг юзага келиши; 
Ташқи қарзларнинг кўпайиши сабабли тўловга 
қобилиятсизликнинг юзага келиши ва бошқалар 
Шунингдек, диссертация ишида жаҳон амалиётида қимматли қоғозлар 
бозорини тартибга солувчи 2 та моделни кўриб ўтилган. Моделларнинг 
ижобий ва салбий томониларини инобатга олиб, Ўзбекистонда уюшган 
қимматли қоғозлар бозорини тартибга солиш бўйича «гибрид механизм» 
таклиф этилмоқда (4-расм). Мазкур «гибрид механизм»да уюшган қимматли 
қоғозлар бозорини тартибга солиш ва иш фаолиятини мувофиқлаштиришда 
давлат ва ўзини-ўзи бошқариш тизими ўзаро «қатъий чегаралар» асосида 
фаолият олиб бориши мақсадга мувофиқдир. Расмдаги «яшил» рангли 
кўрсаткич белгилар уюшган қимматли қоғозлар бозори институционал 
иштирокичлари фаолиятига регуляторлар томонидан бевосита таъсир этиш, 
фаолиятини доимий равишда мувофиқлаштириб бориш, уюшган қимматли 
қоғозлар бозори профессионал иштирокчилари фаолиятини лицензиялашни 
англатади. «Кўк» рангдаги кўрсаткич белгилар регуляторлар томонидан 
қонунчилик ташаббуси ҳуқуқи ричаглари орқали иштирокчилар фаолиятига 
таъсир этишни ифодалайди. «Қизил» рангдаги кўрсаткичли белгилар 
тавсиялар асосида иштирок фаолиятига таъсир этишни ифодалайди.
22
Муаллиф томонидан ишлаб чиқилган. 

---

23