Nashrga ruxsat etaman”

Rels turi	Krestovina rusumi	Krestovina burchagi	O‘tkazuvchi	Rama rels ulanmasi ostryakga-cha bo‘lgan masofa	Ostryak boshidan strelkali o‘tkazgich markaziga-cha bo‘lgan masofa	Strelkali o‘tkazgich markazidan matematik mayatnik markaziga-cha bo‘lgan masofa	Matematik mayatnik markazi-dan krestovina oxirigacha bo‘lgan masofa	Krestovinaning to‘g’ri qo‘ymasi
Strelkali o‘tkazgichning foydali uzunligi
R-65	1/22	2^035’50’’	1444,560	5,369	26,920	33,526	5,060	1,080	70,540
R-65	1/18	3^010’12.5’’	961,690	3,836	21,793	27,465	4,425	1,113	57,519
R-65	1/11	5^011’40’’	300,000	2,769	11,294	16,754	2,550	3,285	33,367
R-65	1/11	5^011’40’’	300,000	2,769	11,294	16,754	3,670	3,285	34,487
R-65	1/11	5^011’40’’	300,000	2,769	11,294	16,754	6,830	3,285	37,647
R-65	1/9	6^020’25’’	200,060	2,769	12,458	13,722	2,090	1,757	31,039
R-50	1/18	3^010’12.5’’	961,690	3,836	12,793	27,465	4,425	1,113	57,519
R-50	1/11	5^011’40’’	297,259	4,327	10,148	16,754	2,300	3,537	33,529
R-50	1/9	6^020’25’’	200,000	4,327	11,132	13,722	1,880	2,018	31,061

MDH temir yo‘llarida yakka (oddiy) bir tomonlama 1/22, 1/18, 1/11, 1/9 hamda har tomonlama simmetrik 1/6 rusumdagi strelkali o‘tkazgichlardan foydalaniladi.

2-vazifa. Yondosh (qo‘shni) strelkali o‘tkazgichlarning o‘zaro joylashish sxemasi.

Quyidagilar talab etiladi:

1. O‘qlarda 1:1000 masshtabda yondosh (qo‘shni) strelkali o‘tkazgichlarning o‘zaro beshta asosiy joylashish sxemasi chizilsin.

2. Har bir sxema uchun hisobiy formulalar tuzilsin.

3. Ko‘rsatilgan sxemalar uchun strelkali o‘tkazgichlar markazlari o‘rtasidagi masofalar aniqlansin.

Bir yo‘lda yonma-yon joylashtiriladigan strelkali o‘tkazgichlar o‘zaro birga joylashishi mumkin. Oddiy yakka strelkali o‘tkazgichlar yonma-yon o‘rnatilishining asosiy sxemalari va o‘tkazgichlar markazlari orasidagi masofalar hisob-kitobi uchun formulalar 4-rasmda keltirilgan. Harakatdagi tarkib strelkali o‘tkazgichlardan o‘tganida, burilishga erkin kirib kelish (joylashish) sharoitlarini ta’minlash uchun to‘g‘ri d kiritmasi joylashtiriladi.

O‘tkazgichlar 1-va 3-sxemalar (4-rasm) bo‘yicha o‘rnatilganida to‘g‘ri kiritmalar uzunligi yo‘l nima uchun mo‘ljallanganiga bog‘liq. Sharoitga ko‘ra amaliy ishlar uchun vazifalar 2-jadvaldan olinadi. Strelkali o‘tkazgichlarni 4-va 5-sxema bo‘yicha o‘rnatish uchun to‘g‘ri kiritmalar qiymatlari yo‘l o‘qlari orasidagi berilgan «s» masofadan va strelkali o‘tkazgichlarning ά krestovinasi burchagiga bog‘liq bo‘lib, hisob-kitob yordamida aniqlanadi.

Misol. 1/9 rusumli yondosh (qo‘shni) strelkali o‘tkazgichlarni qarama-qarshi bir tomonlama, asosiy yo‘lda bitta sxema bo‘yicha joylashtirish. R-50 tipidagi rels.

1-ilova jadval bo‘yicha strelkali o‘tkazgichning asosiy o‘lchamlarini

a = 15,62 m va 2-ilovaga ko‘ra to‘g‘ri kiritmaning tavsiya etiladigan qiymati d = 12,50 m ni topamiz.

Yondosh (qo‘shni) strelkali o‘tkazgichlar markazlari orasidagi masofa qarama-qarshi bir tomonlama joylashish uchun quyidagiga teng bo‘ladi:

L = a+d+a = 15,42+12,50+15,42 = 43,34 m.

Izoh. Barcha hisob-kitoblarni verguldan keyingi ikkinchi belgiga qadar aniqlik bilan yuritish talab etiladi.

Yondosh strelkali o‘tkazgichlarni o‘rnatish uchun to‘g‘ri kiritmalar qiymati, m
2-jadval

Strelkali o‘tkazgichlarninng yondosh joylashuvi	Hisobiy formula	Strelkali o‘tkazgichlar yondosh joylashuvining nomlanishi
1.	L=a + d + a = 2a + d	Qarama-qarshi bir tomonlama
2.	L=a + d + a = 2a + d	Qarama-qarshi har tomonlama
3	L= b + d + a	Yo‘l-yo‘lakay har tomonlama
4	L=	Yo‘l-yo‘lakay bir tomonlama
5	L=	Strelkali o‘tkazgichlarning teskari joylashuvi
6	L=	Syezd

Izoh. Maxrajda – poyezdlarning 121-160 km/s tezlik bilan harakatlanishi ko‘zda tutilgan asosiy yo‘llar uchun qiymat keltirilgan. Turli tipdagi relslardan yondosh (qo‘shni) strelkali o‘tkazgichlarni o‘rnatishda to‘g‘ri kiritma uzunligi kamida 12,5 m ga teng bo‘lishi shart.

Strelkali o‘tkazgichning yondosh joylashuvidagi to‘g’ri yo‘l bo‘lagi, m
3-jadval

Yo‘llarning ishlatilishi	Strelkali o‘tkazgichlar orasidagi qisqa masofa
	1	2	3
Normal sharoitda asosiy yo‘llarda	12.5/25	12.5/25	12.5/25
Qiyin sharoitda asosiy yo‘llarda	6.25/12.5	6.25/12 .5	6.25/12.5
Normal sharoitda qabul qilish jo‘natish yo‘llarda	6,25	12,-5	6,25
Qiyin sharoitda qabul qilish jo‘natish yo‘llarda	-	6,25	4,5
Stansiyadagi boshqa yo‘llarda	6,25	6,25	6,25

3-HISOB-GRAFIKA ISHI
Ajratish punktlari
Vazifa. Alohida punkt sxemasini chizish.

Quyidagilar talab etiladi:

1. Alohida punktning (razyezd, o‘zib o‘tish punkti yoki oraliq stansiyasi) masshtabli (1:2000) sxemasi chizilsin.

2. Alohida punkt sxemasida quyidagilar ko‘rsatilsin: yo‘llar raqami va ixtisoslashuvi; strelkali poyezdlar raqami; yo‘l o‘qlari orasidagi masofa; signallar va chegaraviy ustunlar joylashishi.

Ishning bajarilish tartibi. Stansiya sxemasini tuzish tartibi (oldinma-ketinligi) quyidagicha:

• 
  bir varaq qog‘ozda razyezd, o‘zib o‘tish punktining taxminan 1:2000 masshtabidagi (50 m yo‘l = 1 sm) sxemasi chizilsin;
  
• 
  asosiy va qabul qilish – jo‘natish yo‘llarining ixtisoslashuvi amalga oshirilsin;
  
• 
  yo‘llar va strelkali o‘tkazgichlar raqamlanishi bajarilsin;
  
• 
  yo‘llar ixtisoslashuviga bog‘liq ravishda chegaraviy ustunlar va signallar (kirish va chiqish) joylashtirilsin;
  
• 
  stansiya sxemasiga yo‘lovchi qurilmalari (yo‘lovchilar binosi, platformalar va vokzaloldi maydoni) tushirilsin.
  

Poyezdlar harakati xavfsizligini ta’minlash maqsadida temir yo‘llar alohida punktli uchastkalar va blok-uchastkalarga bo‘linadi.

Razyezdlarning qabul qilish-jo‘natish yo‘llari bo‘ylama, yarim bo‘ylama va ko‘ndalang joylashishi mumkin.

Alohida punktlar yo‘li taraqqiy etmagan va yo‘li taraqqiy etgan bo‘lishi mumkin. Yo‘li taraqqiy etmagan alohida punktlarga yo‘l postlari (yarim avtoblokirovkada) va avtoblokirovkada o‘tish svetoforlari, shuningdek avtomatik lokomotiv signalizatsiyasida poyezdlar harakatini chegaralashga xizmat qiladigan blok-uchastkalar chegaralari kiradi.

Yo‘li taraqqiy etgan alohida punktlarga razyezdlar, o‘zib o‘tish punktlari va stansiyalar kiradi.

Razyezdlar faqat bir yo‘lli liniyalarda qurilib, qarama-qarshi yo‘nalish poyezdlarini o‘zaro o‘tkazib yuborish (kesishuv) va bir yo‘nalishdagi poyezdlarni o‘zaro o‘zib o‘tishi uchun xizmat qiladi. Razyezdlarda kichikroq hajmli, yo‘lovchilar bilan bog‘liq hamda yuk ishlari bajarilishi mumkin (6-rasm).

6-rasm. Razyezd

7-rasm. Qabul qilish-jo‘natish yo‘llari bo‘ylama, yarim bo‘ylama va ko‘ndalang joylashgan razyezd sxemasi.