Nashrga ruxsat etaman

Islom taraqqiyot banki
О‗zbekiston sanoatini va infratuzilmasini 
modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jihozlash loyihalarini amalga 
oshirishda muhim rol о‗ynaydi. U bilan hamkorlik doirasida 186,4 million AQSh 
dollarilik 10 ta loyiha amalga oshirildi. 640,9 million dollarlik yana 10 ta loyiha 
amalga oshirilmoqda va qariyb 900 million dollarlik bir qator loyihalar 
tayyorlandi. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishni qо‗llab-
quvvatlashga qaratilgan xususiy sektorni rivojlantirish bо‗yicha Islom 
korporatsiyasi bilan loyihalarni amalga oshirish О‗zbekiston va ITB bо‗linmalari 
о‗rtasidagi hamkorlikning muhim yо‗nalishi hisoblanadi. Kichik biznes 
loyihalarini moliyalashtirish uchun korporatsiya tomonidan ajratilgan qarz 
mablag‗larining umumiy miqdori 83 million AQSh dollarini tashkil etadi. 2013 yil 
aprel oyida ITB rahbari Ahmad Muhammad Alining О‗zbekistonga tashrifi 
davomida "Toshkent shahrining tashqi yoritish tarmoqlari tizimida samarador 
energiya texnologiyalarini modernizatsiya qilish va joriy etish" loyihasi bо‗yicha 
36 million AQSH dollari miqdorida moliyaviy bitim imzolandi. 
1992 yil noyabrda О‗zbekiston 
Iqtisodiy Hamkorlik Tashkiloti
ga 
qо‗shildi. Tashkilot doirasidagi hamkorlikning aniq natijasi 1996 yil may oyida 
Seraxs-Tejen-Mashhad Trans-Osiyo temir yо‗lining ochilishi bо‗lib, bu 
tashkilotning xalqaro maydondagi salohiyatini sezilarli darajada oshirdi. 1997 yilda 
Trans-Osiyo temir yо‗lining 700 km uzunlikdagi Bafa-Bandar-Abbos temir yо‗li 
bilan bog‗langan Seraxs-Tejen-Mashhad qismida temir yо‗llar tutashtirildi. 
Natijada, Xitoyning sharqiy qirg‗og‗idagi Lianyongan dengiz porti temir yо‗l 
orqali Eronning Fors kо‗rfazidagi Bandar-Abbos porti bilan Urumchi, Olmaota 

---

bilan bog‗ladi va bu mintaqa davlatlarini dengiz yо‗llariga chiqish imkoniyatini 
taqdim etadi. Endi, bir tomondan, Istanbul orqali Yevropaga chiqish imkoni 
yuzaga kelgan bо‗lsa, boshqa tomondan yuk tashish vaqti ancha qisqardi. 
Tashkilot doirasida Eron temir yо‗l xizmatlari vakillarining ishchi 
uchrashuvlari muntazam ravishda о‗tkazila boshlandi. Bundan tashqari, 
О‗zbekiston mazkur tashkilotga a‘zo mamlakatlar bilan hamkorlik doirasida havo 
aloqalarini rivojlantirishda faol ishtirok etmoqda. Yevropa va Osiyo о‗rtasidagi 
eng foydali havo yо‗llari О‗zbekiston hududi bо‗ylab о‗tadi, bu esa havo liniyalari 
orqali tranzitni kо‗paytirish uchun yaxshi imkoniyatdir. 
Shu tariqa, О‗zbekiston va Markaziy Osiyoning boshqa mamlakatlari OTB, 
ITB, IHT va boshqa tashkilotlar bilan faol hamkorlik о‗rnatdi. 
1992 yilda Markaziy Osiyo mintaqasining mustaqil mamlakatlari - 
Qozog‗iston, Qirg‗iziston, О‗zbekiston, Tojikiston va Turkmaniston davlatlararo 
tuzilmani - Markaziy Osiyo mintaqaviy hamkorligini (Markaziy Osiyo mintaqaviy 
hamkorlik) tashkil etishdi, uning asosiy maqsadi - umumiy iqtisodiy makonni 
shakllantirish orqali yagona mintaqaviy bozorni tashkil etish edi. Ikki tomonlama 
va kо‗p tomonlama asosda mintaqaga integratsiyalashuv yо‗lidagi muhim qadam 
1994 yilgi Qozog‗iston, О‗zbekiston va Qirg‗iziston о‗rtasida Umumiqtisodiy 
makon yaratish tо‗g‗risidagi Shartnoma, shuningdek, 1995-2000 yilga 
mо‗ljallangan 
Qozog‗iston, Qirg‗iziston va 
О‗zbekistonning iqtisodiy 
integratsiyasi dasturi bо‗ldi. 1998 yilda ushbu tuzilma "Markaziy Osiyo Iqtisodiy 
Hamjamiyati" deb nomlandi. 2002 yil fevral oyida О‗zbekiston, Qozog‗iston, 
Qirg‗iziston va Tojikiston Prezidentlarining uchrashuvida Markaziy Osiyo 
Hamkorlik Tashkiloti rasmiy ravishda tashkil etildi. 
Shuni ta‘kidlash kerakki, MOHT faoliyatini о‗rganish natijasida bir qator 
muammolar aniqlandi. Shunday qilib, о‗n yildan kо‗proq vaqt davomida Markaziy 
Osiyo davlatlari rahbarlari integratsiya doirasida 200 dan ortiq hujjatlarni 
imzoladilar, ammo ularning kо‗plari bajarilmay qoldi. Markaziy Osiyoda suv 
resurslaridan foydalanishda yagona yondashuv ishlab chiqilmadi. Qirg‗iziston va 
Tojikistonning transchegaraviy Sirdaryo va Amudaryoning suv-energetika 
resurslaridan qо‗shni davlatlarning manfaatlarini hisobga olmasdan, faqat о‗z 
manfaatlari 
yо‗lida 
foydalanish istagi Qozog‗iston, Turkmaniston va 
О‗zbekistonga qiyinchilik tug‗diradi. 
2004 yil oktabr oyidan shu vaqtgacha kuzatuvchi maqomiga ega bо‗lgan 
Rossiya Federatsiyasi MOHTning tо‗laqonli a‘zosi bо‗lish tо‗g‗risida qaror qabul 
qildi. 
2000 yil oktabr oyida Bojxona ittifoqi asosida Belorusiya Respublikasi, 
Qozog‗iston, Qirg‗iziston, Rossiya Federatsiyasi va Tojikistonni о‗z ichiga olgan 
Yevroosiyo Iqtisodiy Hamjamiyati (YevroAzES) tashkil etildi. 2005 yil oktabr 

---

oyida Rossiyaning shimoliy poytaxti Sankt-Peterburgda OSACga a‘zo davlatlar 
rahbarlarining yig‗ilishida OSACni YevroAzES tarkibiga qо‗shish tо‗g‗risida 
qaror qabul qilindi. Uchrashuv davomida О‗zbekiston YevrAzESga a‘zo bо‗lish 
tо‗g‗risida qaror qabul qildi. 
2006 yil yanvar oyida Sankt-Peterburgda bо‗lib о‗tgan YevroAzES 
sammitida Markaziy Osiyo Hamkorlik Tashkiloti va Yevroosiyo Iqtisodiy 
Hamjamiyatini birlashtirish tartibi bilan bog‗liq masalalar kо‗rib chiqildi.
О‗zbekiston va Markaziy Osiyodagi boshqa davlatlar, shuningdek, 
Yevropaning rivojlangan davlatlari Osiyo-Tinch okeani mintaqasi bilan iqtisodiy 
va siyosiy hamkorligini rag‗batlantiruvchi turli xil loyihalarning faol 
ishtirokchilariga 
aylandilar. 
Masalan, 
О‗zbekiston transafg‗on transport 
kommunikatsiyalarini rivojlantirish va amalga oshirishda faol ishtirok etmoqda. 
Markaziy Osiyo davlatlari, shu jumladan, О‗zbekiston uchun eng muhim 
ustuvor masalalardan biri - bu dengiz portlariga, xalqaro bozorlarga transport 
yо‗laklarini rivojlantirish, yangi muqobil neft va gaz quvurlarini qurishdir. 
Markaziy Osiyoning о‗ta qiyin geosiyosiy va geoiqtisodiy pozitsiyasini 
hisobga olgan holda, ushbu mintaqa mamlakatlari mintaqaning eng boy energiya 
manbalarini rivojlantirish yо‗llari va yо‗nalishlarini diversifikatsiya qilishni 
yoqlashlari kerak. Yangi transport loyihalarining istiqbollari ularni amalga oshirish 
jarayonida global, mintaqaviy, mintaqalararo va milliy manfaatlarning qanchalik 
maqbul bо‗lishiga bog‗liq bо‗ladi. Hech shubha yо‗qki, kuchli mintaqaviy va 
mintaqalararo hamkorlik Markaziy Osiyo davlatlarining barqarorligi va iqtisodiy 
taraqqiyotiga hissa qо‗shadi, bu esa xalqaro barqarorlikni о‗rnatishga katta turtki 
beradi. 
Shunga qaramay, bugungi kunda mintaqamiz diniy ekstremizm va xalqaro 
terrorizmni kengaytirish, mintaqa davlatlarini demokratik, huquqiy va dunyoviy 
rivojlanish yо‗lidan qaytarish istagida bо‗lgan turli xil ekstremistik kuchlarning 
intilishlari obekti bо‗lib qolmoqda. Mintaqada, va umuman, olganda yuzaga 
keladigan vaziyat bizdan haqiqatan ham chegaralarimiz daxlsizligini, mamlakat 
hududiy yaxlitligini va О‗zbekistonning barqaror rivojlanishini ta‘minlaydigan 
xavfsizlik tizimini yaratishni talab qiladi. 
Shu munosabat bilan mamlakatimiz milliy xavfsizligini ta‘minlash uchun 
quyidagilar katta ahamiyatga ega: