Nashrga ruxsat etaman

 
2. Demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va mamlakatni modernizatsiya 
qilishda Oliy Majlisning rolini yanada kuchaytirish. 
 
Mahalliy parlamentarizm asoslarining shakllanishi va rivojlanishi, Oliy 
Majlis, uning institutlarining an‘anaviy faoliyatini takomillashtirish, eng muhimi, 
parlament nazorati samaradorligini kuchaytirish О‗zbekiston davlat siyosatining 
ustuvor yо‗nalishlaridan biri sifatida tan olingan. 
Mamlakat Prezidentining siyosiy kursi mamlakat parlamenti faoliyatida yangi 
bilan nafas oldi. Aynan Prezidentning о‗z saylov okruglarida deputatlar faoliyatini 
kuchaytirish bо‗yicha tashabbuslarini amalga oshirish, deputat va saylovchilar 
о‗rtasida yaqin aloqalarni о‗rnatish mexanizmlarini joriy etish mamlakat 
parlamentiga fuqarolarni tashvishga solayotgan muammolar mohiyatini chuqur 

---

о‗rganishga, mamlakatning milliy manfaatlarini himoya qilish va ilgari surish 
asosida xalq manfaatlarining samarali о‗tkazuvchisi bо‗lishiga imkon berdi. 
"Normativ-huquqiy hujjatlar tо‗g‗risida" gi Qonunni, "Parlament nazorati 
tо‗g‗risida" 
gi Qonunni, shuningdek, 2017-2021 yillarda О‗zbekiston 
Respublikasini yanada rivojlantirishning beshta ustuvor yо‗nalishi bо‗yicha 
Harakatlar strategiyasini qabul qilish zamirida va undagi ustuvor yо‗nalishlarning 
birida Oliy Majlisning rolini yanada kuchaytirish vazifasi yotadi. Bu, demokratik 
islohotlarni chuqurlashtirish va mamlakatni modernizatsiya qilishda qonun 
ijodkorligi va parlament nazorati sohasidagi keng kо‗lamli islohotlarning mantiqiy 
davomi bо‗ldi. 
Ayniqsa, 2017 yil 12 iyuldagi О‗zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Sh.M.Mirziyoyevning parlament a‘zolari bilan uchrashuvdagi nutqida mamlakat 
parlamentini haqiqiy demokratiya maktabiga, islohotlarning tashabbuskori va 
asosiy ijrochisiga aylantirish zarurligi va Prezidentning 2017 yil 22 dekabrdagi 
Oliy Majlisga Murojaatnomasida ta‘kidlangan mamlakatning ijtimoiy va siyosiy 
hayotidagi katta о‗zgarishlarga va yangiliklarga keng yо‗l ochib bergan 
parlamentning bugungi kun nuqtai nazaridan eng muhim vazifalari ta‘kidlab 
о‗tildi. 
2017 yil 12 iyuldagi Oliy Majlis palatalari a‘zolari va xalq deputatlari 
mahalliy 
Kengashlari 
vakillari 
bilan 
uchrashuvi 
chog‗ida 
О‗zbekiston 
Prezidenti:"Mamlakatimiz 
parlamenti 
haqiqiy 
demokratiya 
maktabiga, 
islohotlarning tashabbuskori va asosiy ijrochisiga aylanishi kerak", dedi. Bu, 
parlamentimiz va davlat organlari vakillarining Qonunchilik palatasi faoliyatidagi 
keng kо‗lamli islohotlarda burilish nuqtasi bо‗ldi. 
О‗zbekiston Prezidenti xalq va ularning saylangan vakillari bilan muloqotning 
prinsipial jihatdan yangi mexanizmini taklif qildi. 2017 yildan boshlab 
mamlakatning siyosiy hayotiga yangi demokratik institut - Prezidentning 
О‗zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga Murojaatnomasi kiritildi. Ushbu 
muassasa yuqori siyosiy va huquqiy ma‘noga ega bо‗lgan samarali protseduraga 
aylandi, bu parlamentning mamlakat hayotidagi о‗rni va ahamiyatining chinakam 
о‗sishi uchun, О‗zbekistonni rivojlantirishning yangi siyosiy yо‗nalishining eng 
muhim ustuvor vazifalari tо‗g‗risida jamoatchilik fikrini rivojlantirish uchun yangi 
imkoniyatlar yaratdi. 
Aynan mamlakat Prezidentining Oliy Majlisga yillik xabarlarida belgilangan 
vazifalar milliy parlament, mamlakatning barcha deputatlik korpusi faoliyatini 
tubdan modernizatsiya qilish uchun asos bо‗ldi. Ushbu vazifalarga muvofiq, Oliy 
Majlis Qonunchilik palatasida qisqa vaqt ichida qonun chiqaruvchi, nazorat 
qiluvchi va tahliliy faoliyat sohasidagi ishlarni tashkil etishning sifat jihatidan 
yangi shakllari va usullari qayta kо‗rib chiqildi va joriy etildi. 

---

Oliy Majlisning parlament faoliyatining asosiy yо‗nalishlari bо‗yicha ish 
samaradorligini oshirishga qaratilgan yangi tarkibiy bо‗linmalari tuzildi. Demak, 
Oliy Majlis huzurida Qonunchilik muammolari va parlament tadqiqotlari instituti 
tashkil etilib, u deputatlik korpusi faoliyatini axborot-tahliliy qо‗llab-quvvatlash, 
mamlakat parlamenti faoliyati samaradorligini oshirishga hissa qо‗shadigan yangi 
ilg‗or texnika va texnologiyalarni joriy etishga kо‗maklashish uchun joriy etildi.. 
Parlament faoliyatini modernizatsiyalashga qaratilgan ushbu va boshqa chora-
tadbirlar О‗zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yо‗nalishi 
bо‗yicha Harakatlar strategiyasini amalga oshirishda uning rolini sezilarli darajada 
kuchaytirdi. Ushbu dasturiy hujjatni amalga oshirishda Oliy Majlis deputatlarining 
faol ishtirok etishi parlamentga xalq irodasining namoyandasi sifatida 
saylovchilarning tashvishlantirayotgan masalalarni, dolzarb loyihalarni amalga 
oshirishni ta‘minlashga imkon berdi. 
Shunday qilib, parlament va mahalliy hokimiyat organlari davlat rahbari 
tomonidan ishlab chiqilgan "Davlat organlariga odamlar emas, davlat idoralari 
xalqqa xizmat qilishi kerak" degan tezisni amalga oshirmoqda. Ushbu tezis qonun 
ijodkorligi faoliyatining butun tizimini modernizatsiya qilish asosida yotadi. 
Sо‗nggi uch yil davomida qabul qilingan meyoriy-huquqiy hujjatlar davlat apparati 
faoliyatining yangi ustuvor yо‗nalishlarini bevosita о‗z ichiga oladi va odamlar 
oldida hisobot berish, barcha boshqaruv faoliyatining, birinchi navbatda, odamlarni 
tashvishga solayotgan dolzarb muammolarni hal qilishga qaratilgan. 
Oliy Majlis vakolatlarini kengaytirish yо‗lidagi yana bir muhim qadam - bu 
Qonunchilik palatasi tomonidan davlat lavozimlariga nomzodlarni kо‗rib chiqish 
va tasdiqlash institutining joriy etilishi bо‗ldi. Parlament faoliyatining bunday 
shakllarining joriy etilishi hukumatning ochiqligi va hisobdorligini, fuqarolarning 
ijro hokimiyati organlari faoliyati tо‗g‗risida xabardorlik darajasini sezilarli 
darajada oshirdi. 
Bugungi kunda parlamentning quyi palatasidagi siyosiy partiyalar fraksiyalari 
respublika hukumati, vazirlar va boshqa davlat organlari rahbarlariga murojaat 
qilish huquqiga ega. Oliy Majlisning mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining 
dolzarb masalalari bо‗yicha Bosh vazirning hisobotlarini tinglash va muhokama 
qilish vakolatlarini konstitusiyaviy ravishda mustahkamlanishi, shuningdek, 
vakillik parlamenti demokratiyasi tizimida siyosiy partiyalarning rolini oshirish 
uchun muhim ahamiyatga ega edi. 
Natijada, sо‗nggi besh yil ichida mamlakat Oliy Majlisi faoliyati sezilarli 
darajada faollashdi, 540 ta qonun loyihalari kо‗rib chiqildi. Bu 2010-2014 yillar 
davriga nisbatan 2 baravar kо‗p. Agar 2015 yilda atigi 11 ta yangi qonun qabul 
qilingan bо‗lsa, 2019 yilda 35 ta, ya‘ni, bu kо‗rsatkich uch baravar oshdi. 

---

Fuqarolarni tashvishga soladigan muammolarni aniqlash uchun uyma-uy 
yurish amaliyoti joriy etildi. Shunday qilib, faqat 2019 yilda deputatlar 8 mingdan 
ziyod uy xо‗jaliklarida, 3 mingdan ziyod ijtimoiy obektlarda va 2 mingga yaqin 
ishlab chiqarish obektlarida bо‗lib, deyarli 150 ming fuqarolar bilan uchrashuvlar 
о‗tkazdilar. Aholining muammolarini hal qilish maqsadida har oyning sо‗nggi 
haftasida deputatlar о‗z saylov okruglariga tashrif buyuradigan tartib о‗rnatildi. 
Joylardagi ishlar holatini о‗rganish natijalari bо‗yicha ijro etuvchi hokimiyat 
organlari bilan birgalikda aniqlangan muammolarni bartaraf etish bо‗yicha tizimli 
ishlar yо‗lga qо‗yildi. 
Samarali xalqaro munosabatlar siyosatini amalga oshirib, mamlakat 
parlamenti qisqa vaqt ichida kо‗plab nufuzli parlamentlararo tashkilotlarning faol 
ishtirokchisiga aylandi, masalan, parlamentlararo Ittifoq, MDHga a‘zo 
davlatlarning parlamentlararo Assambleyasida О‗zbekiston parlamenti vakillari 
yuqori lavozimlarga tayinlandi. 
Bundan tashqari, О‗zbekiston Respublikasi 2017 yildan beri YXHT 
Parlamentlararo Assambleyasining ishidagi ishtirokini qayta tikladi. 
Quyi palataning xalqaro aloqalari sezilarli darajada kengaytirildi. Shunday 
qilib, agar 2015 yilda boshqa davlatlarning parlamentlari bilan hamkorlik qilish 
bо‗yicha 9 ta parlamentlararo guruhlar mavjud bо‗lsa, 2019 yilda ularning soni 28 
taga yetdi (shu jumladan, Senat bilan birgalikda 24 ta guruh). Samarali xalqaro 
faoliyat tufayli о‗tgan davrda parlamentda 248 xorijiy delegatsiya qabul qilindi.