Наргиза ан о рбо ева гоҳИ

— Толиб акажон, мен бундай ҳолатга тушганимни эслай 
олмайман, лекин дадам ўзларини шундай ҳис қилганларида 
я қ и н л а р и н и н г ҳақ қ и га д у о қ и л и б , Қ ур ъ он ти л оват 
қилардилар, сиз ҳам таҳорат олиб шундай қилинг. Эрталаб 
эрта уйғотаман, қабристонга чиқиб тушасиз.
Т о л и б О й г у л н и н г а й т г а н и н и қ и л г а н д и , кўнгли 
ёриш гандай бўлди. Х оти н и н и н г маслаҳатидан мамнун 
бў л и б , О й гул ни м енга Х удо б е р д и , д е б ўйлади ва у 
пиширган овқатни иштаҳа билан паққос туширди.
Эртасига Ой гул айтганини қилиб Т олибни азонда 
уйғотиб, эрини қабристонга зиёратга жўнатди.
Толиб қабристонга кириб келаётгандаёқ юрагидаги 
ғашлик йўқола бошлагандай бўлди. У ҳар келганида тўртта 
қабр гошини артарди, бу сафар яна учта қабр тошини артиб, 
ота-онаси ва Фарида опа ҳаққига Қуръон тиловат қилди.
С ан ж ар д с б ян гл и ш ўр н а т и л га н қабр т о ш и д а ги  
ёзу в л а р н и и к к и д ў с т уста о л и б к е л и б , ў ч и р т и р и б  
ташлашганди. Санжар ўшанда жа?^1 устида олиб ташламоқчи 
ҳам бўлган ди , лек и н Т ол и б унам агани учун ў зи н и н г 
исм ларини ўчириб қўяқолганди. Т авба, дер д и Т олиб 
онасининг қабри ёнида унинг қотили ҳам ётганини кўриб. 
Такдир, қисмат деганлари шу экан-да.
...Ҳа, она заминнинг бағри кенг, яхшини ҳам, ёмонни 
ҳам ўз бағрига олаверади. Бир кун насиб қилса, мен ҳам
170

---

шу ерга келаман, деб ўйларди Толиб. Энди кетмоқчи бўлиб 
турганди Санжар билан Салим келиб қолишди.
— Ҳа, писмиқ, айтсанг биз ҳам бирга келардик, Ойгул 
қўнғироқ қилмаса, билмас эканмиз, — деди Санжар жаҳли 
чиқиб.