Намуна (Образец)

 

---

151 
Nazorat savollari 
1.
Солиқ муносабатлари қайси ҳолатда шаклланади? 
2.
Солиқ солиш мақсадида юридик шахслар деганда нима тушунилади?
3.
Юридик шахсларнинг бюджетларга тўлайдиган солиқлари қандай 
солиқларга бўлинади ва улар қандай таърифланади?
4.
Тўғри солиқларга қайси солиқ турлари киради? 
5.
Эгри солиқлар га қайси солиқ турлари киради?
6.
Солиққа тортиш нуқтаи-назаридан юридик шахсларни шартли равишда 
қандай гуруҳланади?
7.
Умумий тартибда солиқ тўловчи юридик шахслар қайси солиқ турларини 
тўлайди?
8.
Bank tizimining qanday xuquqiy asoslarga ega? 
9.
Tijorat banklari ustav fondi miqdoriga qanday talablar quyilgan? 
10.
Tijorat banklari faoliyati qanday tamoyillarga asoslanadi? 
11.
Tijorat banklari faoliyati qanday funksiyalarga asoslanadi? 
12.
Tijorat banklarining qanday kreditlash uslublari mavjud? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

152 
 
 
 
 
13 -MAVZU. KORPORATSIYANING MOLIYAVIY 
BARQARORLIGI VA AMALIY FAOLLIGI 
 
 
13.1. Korporatsiyaning moliyaviy barqarorligi 
Kompaniya moliyasi
– 
moliyaviy resurslarni shakllanitirish va ulardan 
foydalanish bilan bog‘liq pulli munosabatlar yigindisidir. Korxonalar moliyasi 3 ta 
asosiy funksiyani bajaradi: 
1.Korxonaning ijtimoiy takror ishlab chiqarish jarayonidagi olingan 
moliyaviy natijalarini taqsimlash va qayta taqsimlash; 
2.Moliyaviy natijalarini taqsimlanishi natijasidagi pul fondlarini shakllanishi 
va tegishli moliyaviy resurslardan samarali foydalanishini nazorat
 
qilish; 
3.Korxonalar moliyaviy xujalik faoliyatini rag‘batlantiruvchi kabi 
funksiyalarni bajaradi. 
Korxonalar moliyaviy resurslarini shakllantirish va foydalanish jarayonida 
bir nechta moliyaviy institutlar bilan rang-barang moliyaviy munosabatlarda 
boʻladi. Ularning asosiylari bo‘lib kuyidagilar hisoblanadi: 
1. 
Yalpi daromadni shakllantirish va foydalanish jarayonida, xujalik 
subyektlari aro moliyaviy munosabatlar, ya’ni xom-ashyo, yokilgi, materiallar, 
buglovchi asbob-uskunalar tayyor maxsulotni realizatsiya kilish, jarimalar tulash 
va moliyaviy jarima olish hamda ikki yoklama shartnoma va majburiyatlarni 
bajarishdagi jarayonlar. 
2. 
Investitsiyaga muljallangan korxona qimmatli qogʻozlarini muomalaga 
chikarish va joylashtirish hamda kushma korxonalar tashkil etishda xissali 
mablaglar orqali ishtirok etish. 
3. 
Korxonalar valyuta fondini tashkil etishda va foydalanishda tashki 

---

153 
iktisodiy aloka kompaniyalari bilan bulgan moliyaviy munosabatlar. 
4. 
Moliya tizimi organlari bilan korxonalar urtasida boʻladigan iktisodiy 
munosabatlar. Jumladan: nobyudjet fondlarga ajratmalar, respublika va maxalliy 
byudjetlarga soliklar tulash, korxona agar davlatga tegishli bulsa byudjetdan 
dotatsiya olish. 
5. 
Tijorat banklaridan kiska va uzok muddatli kreditlar olish, ssudalarni 
kaytarish, kredit uchun foizlar tulash bilan boglik bulgan moliyaviy munosabatlar. 
6. 
Bozor iktisodiyoti sharoitida korxonalar moliyasining salmogi yanada 
kengayadi. Bu xolat korxonalar moliyaviy rejalarini mustakil ishlab chikaruvchi 
subyekt bulganligi bilan boglikdir. 
Bozor iқtisodiyoti sharoitida korxonalar moliyasini obyektiv boʻlishiga ta’sir 
etgan omillar tarkibiнинг asosiylari tovar pul munosabatlarining mavjudligi, 
xўjalik subyektlarining turli xil mulk shakllarida faoliyat kўrsatishi, iқtisodiy 
ragʻbatlantirish va kengaytirilgan ishlab chiқarish moliyaviy ta’minlash maқsadida 
pul daromadlari hamda jamgʻarmalarini shakllantirishида намоён бўлади.