Namazın Adabı Merhum İmam Humeyni (r a)

Arş İle İlgili İlham

Bil ki arş ve arşı taşıyanlar hakkında bir takım ihtilaflar vardır ve bu konu ile ilgili rivayet-i şerifelerin zahirinde de ihtilaf söz konusudur. Ama batın hasebiyle hiçbir ihtilaf yoktur. Çünkü irfanî ve burhanî yol açısından arşın bir çok manaları vardır. İlgili alimlerin dilinde görmediğim anlamlarından biri de, feyz-i akdesin konumu olan Hz. Vahidiyet’tir. Bunu taşıyanlar ise önemli isimlerden dört isimdir ki “evvel” , “ahir” , “zahir” ve “batın”dır.

Hakeza ilgili alimlerin dilinde görmediğim anlamlarından biri de, ism-i azamın konumu olan feyz-i mukaddestir. Bunu taşıyanlar da “rahman”, “rahim”, “rab” ve “malik”tir.

Diğer bir anlamı ise Allah’tan gayrisi anlamındadır. Bunun taşıyıcıları ise şu dört melektir: “İsrafil”, “Cebrail”, “Mikail” ve “Azrail”dir.

Diğer bir ismi ise, cism-i küldür. (tümel cisimdir) taşıyıcısı ise erbab’ul enva’ın (türlerin rablerinin) suretleri olan dört melektir. Kafi’de yer alan bir rivayette de buna işaret edilmiştir.¹

Bazen de ilim hakkında kullanılmaktadır. Belki de bu ilimden maksat ise, büyük velayet makamı olan Hak Teala’nın fiilî ilim makamıdır. Taşıyıcıları ise geçmiş ümmetlerdeki kamil evliyadan şu dört kişidir: Nuh, İbrahim, Musa ve İsa (a.s). Bu ümmette yer alan dört kamil evliya ise şunlardır: “Hatem’ul Enbiya, Hz. Ali, Hasan ve Hüseyin (a.s)” Bu söz de anlaşıldıktan sonra mübarek Hamd süresinde zata işaret eden “Allah” isminden sonra, adı geçen rab, rahman, rahim ve malik isimleri, belki de batın hasebiyle bu dört şerif ismin vahdaniyet arşının taşıyıcısı olduğu içindir. Bunların zahiri ise tahakkuk arşının taşıyıcısı olan Hak Teala’nın dört mukarreb meleğidir. O halde Mübarek “rab” ismi, rab mazhariyetiyle rızıkların müvekkili ve vücud diyarının mürebbisi olan Mikail’in batınıdır. Şerif olan “rahman” ismi ise; ruhların inşa edicisi, surun üfürücüsü, ruhların ve suretlerin harekete geçiricisi olan İsrafil’in batınıdır. Nitekim vücudun genişlemesi de “rahman” ismiyledir. Mübarek ve şerif olan “rahim” ismi de, varlıkları eğitmek ve kemale erdirmekle görevli olan Cebrail’in batınıdır. Şerif olan “malik” ismi ise ruhları ve suretleri almak ve zahiri batına çevirmekle görevli olan Azrail’in batınıdır. O halde bu sure-i mübareke, “maliki yevmiddin” ayetine kadar, rahmaniyet ve tahakkuk arşını kapsamaktadır ve onun taşıyıcılarına işaret etmektedir. O halde bütün varlık alemi ve Kur’an’ın tercümanı olduğu gayb ve şuhud tecellileri, mezkur surede, buraya kadar zikredilmiştir. Bu anlam toplu bir şekilde ism-i azam olan bismillahta da mevcuttur. Hakeza sebebiyet makamı olan “ba” harfinde ve hakeza nedensellik sırrı olan “nokta”da da mevcuttur. Ali (a.s), velayet ve nedenselliğin sırrıdır. O halde “ba” harfinin altındaki nokta da Ali’dir (a.s).”¹ Yani “ba” harfinin altındaki nokta velayet sırrının tercümanıdır. Dikkatle düşünülsün! Düşünülmesinin sırrı ise, hadiste varolan bir husus sebebiyledir. Şüphesiz Allah bilendir.