Namazın Adabı Merhum İmam Humeyni (r a)

İrfani Tenbih

“Rab” kelimesinin takdimi, rahman ve rahim kelimelerinin sonradan zikredilişi ve malikin te’hiri, belki de tümel bir fenaya veya Maliku’l Müluk’un nezdinde huzur makamına kadar insanın dünyevi ve mülki neşetten seyr-u sülûk niteliğine işarettir. O halde sâlik kimse seyrin temelinde olduğu müddetçe Rabbu’l Alemin’in tedrici terbiyesi altındadır. Zira kendisi de alemlerden bir parçadır ve sülûku da zaman ve tedricin tasarrufu altındadır. Sülûk adımıyla tabiat aleminden çıktığı zaman da, sadece aleme ait olmayan –ki sivaiyet (gayriyet) boyutu onda daha galip haldedir- kuşatıcı isimler mertebesi kalbinde tecelli eder. Şerif bir isim olan “rahman” kuşatıcı isimler arasında daha özgün olduğu hasebiyle zikredilmiştir. Rahman, rahmetin zuhuru ve mutlak genişlik mertebesi olduğu için de batınlar ufkuna daha yakın olan rahimden önce zikredilmiştir. O halde irfani sülûkta ilk önce zahiri isimler tecelli eder, ondan sonra batınî isimler. Sâlikin seyri de kesretten vahdete olduğu için, malik isminin de onlardan biri olduğu, salt batınî isimlere erişir. Böylece malikiyet ile tecellide gayb ve şahadet aleminin kesretleri ortadan kalkar, tümel fena ve mutlak huzur hasıl olur. Kesret örtüsünden vahdet zuhuruna ve ilahi saltanata ulaştığında ve huzuriyye müşahedesine nail olduğunda da, huzuri muhataplık makamına erişir ve “iyyake na’budu” (sadece sana ibadet ederiz” der.

O halde sure-i şerifede, sülûk ehli olanların bütün seyir dairesi zikredilmiştir. Yani tabiat aleminin son örtülerinden zulmanî ve nuranî bütün örtülerin kalktığı ve mutlak huzura ulaşıldığı yere kadar. Bu huzur, sülûk eden kimsenin büyük kıyameti ve kıyametin koptuğu andır. Belki de “Allah’ın dilediği bir yana, göklerde olanlar, yerde olanlar hepsi düşüp ölür”¹ ayet-i şerifesindeki müstesnadan maksat, tümel sura üfürülmeden önce kendisi için sa’k ve mahv (fena) hasıl olan bu tür sülûk ehlidir. Belki de muhtemelen Resulullah’ın (s.a.a) şu sözü de buna işaret etmektedir: “Ben ve kıyamet şu ikisi (işaret ve orta parmağını işaret ederek) gibiyiz.”²