Namazın Adabı Merhum İmam Humeyni (r a)

İrfani Bir Araştırma

Bil ki zahir ehli, abid tek olduğu halde “na’budu” ve “nestain” diye çoğul kipiyle ifadesi hususunda, bir takım nükteler beyan etmişlerdir.

Bu nüktelerden biri de abid şahsın, ibadeti vesilesiyle Hak Teala’nın dergahında makbul olması için, şer’i bir hileye baş vurmuş olmasıdır. O da abid insanın kendi ibadetinin makbul olması için içlerinde Hak Teala’nın ibadetlerini kabul buyurduğu kamil evliyanın da bulunduğu diğer yaratıkların ibadeti arasında kendi ibadetlerini rahmet dergahına ve mukaddes huzura takdim kılmasıdır. Zira ayrıcalık gözetmek yüce varlıkların adetinden değildir.

Bu nüktelerden biri de işin başında namazın cemaatle kılınmış olması hasebiyle, çoğul kipiyle ifade edilmiş olmasıdır.

Biz ezan ve kametin cümlelerinin sırrı hakkında bu sırrı açıklayacak bir takım nükteler de beyan ettik. O da şudur ki, ezan, sâlikin Allah’ın huzuruna ermek için mülki ve melekuti güçlerini ilan etmesidir. Kamet ise, onları ilahi huzurda ikame etmesidir. Sâlik mülki ve melekuti güçlerini huzura eriştirince ve güçlerin önderi olan kalp de imamete kalkınca ve namaz ikame edilince “mümin tek başına bir cemaattir.”² O halde “nabudu”, “nestain” ve “ihdina” tümüyle bu cemiyet vasıtasıyla mukaddes huzurda hazır bulunmaktadır. İrfan ve şuhudun kaynağı olan ismet ve taharet Ehl-i Beyt’inden menkul rivayet ve dualarda da bu anlama işaret edilmiştir.

Yazara göre diğer bir nüktesi de şudur ki, sâlik elhamdulillah’ta, mülk ve melekutta, her övenin tüm övgülerini Hakk’ın zat-ı mukaddesine has kılmasıdır.

Burhan ehlinin kaynaklarında ve irfan ashabının kalplerinde, mülk ve melekutuyla tüm vücudu dairesinin idrakî, hayvanî ve hatta insanî bir şuura dayalı hayata sahip olduğu, Hakk Teala’yı şuur ve idrak üzere övüp tespih ettiği ispatlanmıştır. Tüm varlıkların özellikle de insan türünün fıtratında, mutlak cemil ve kamilin mukaddes dergahında huzu sabittir ve alınları mukaddes dergahta toprağa kapanmış durumdadır. Nitekim Kur’an'da da şöyle buyurulmuştur: “O’nu hamd ile tesbih etmeyen hiç bir şey yoktur; fakat siz onların tesbihlerini anlamazsınız.”³

Diğer ayet-i şerifeler ve bu ilahi latifelerle dolu olan Masumlar’ın rivayeti de bu sağlam felsefi bürhani teyid etmektedir. O halde Allah’a doğru seyr-u sülûk eden bir kimse, bürhani istidlal veya imanî zevk veya irfani müşahade adımıyla bu hakikati derkedince, olduğu her makamda tüm vücud zerrelerinin, gayb ve şühud sakinlerinin, mutlak abid olduğunu ve kendi yaratıcılarını talep ettiğini anlar. Dolayısıyla da çoğul kipiyle bütün varlıkların, bütün hareket ve sükunetlerinde, Hak Teala’nın mukaddes zatına ibadet ettiğini ve O’ndan yardım dilediğini izhar eder.