Namangan pedagogika kolleji

13-Mavzu:”Mеn” obrazi va o’z-o’zini baholash tizimining shakllanishi.
Reja

1. 
   “Men” obrazi va o’z-o’ziga baho
   
2. 
   Shaxsning shakllanishi va uning rivojlanishiga ta’sir qiluvchi omillar
   
3. 
   T.Elersning shaxsning motivatsiya darajasini o’rganish metodikasi
   

Men» obrazi va o‘z-o‘ziga baho. «Men» obrazi asosida harbir shaxsda o‘z-o‘ziga nisbatan baholar tizimi shakllanadi. O‘z-o‘ziga baho nafaqat haqiqatga yaqin (adekvat), to‘g‘ribo‘lishi, balki u o‘ta past yoki yuqori bo‘lishi ham mumkin.
O‘z-o‘ziga bahoning past bo‘lishi ko‘pincha atrofdagilarningshaxsga nisbatan qo‘yayotgan talablarining o‘ta ortiqligi, ularniuddalay olmaslik, turli e’tirozlarning doimiy tarzda bildirilishi,ishda, o‘qishda va muomala jarayonidagi muvaffaqiyatsizliklaroqibatida hosil bo‘lishi mumkin. Bunday o‘smir yoki katta odamham, doimo tushkunlik holatiga tushib qolishi, atrofdagilardanchetroqda yurishga harakat qilishi, o‘zining kuchi va qobiliyatlarigaishonchsizlik kayfiyatida bo‘lishi bilan ajralib turadi vabora-bora shaxsda qator salbiy sifatlar va xatti-harakatlarningpaydo bo‘lishiga olib keladi. Hattoki, bunday holat suisidal harakatlar,ya’ni o‘z joniga qasd qilish, real borliqdan «qochishga»intilish psixologiyasini ham keltirib chiqarishi mumkin.
O‘z-o‘ziga baho o‘ta yuqori bo‘lishi ham shaxs xulq-atvorigayaxshi ta’sir ko‘rsatmaydi. Chunki, u ham shaxs yutuqlariyoki undagisifatlarning boshqalar tomonidan sun’iy tarzdabo‘rttirilishi, noo‘rin maqtovlar, turli qiyinchiliklarni chetlabo‘tishga intilish tufayli shakllanadi. Ana shunday sharoitdapaydo bo‘ladigan psixologikholat «noadekvatlilik effekti»deb atalib, uning oqibatida shaxs hattoki, mag‘lubiyatga uchragandayoki o‘zida nochorlikni, uquvsizlikni sezganda ham buningsababini o‘zgalarda deb biladi va shunga o‘zini ishontiradi(masalan, «xalaqit berdi-da», «falonchi bo‘lmaganida» kabi bahonalar ko‘payadi). Ya’ni, nimaiki bo‘lmasin aybdor o‘zi emas, atrofdagilar, sharoit, taqdir aybdor. Bundaylar haqidabora-bora odamlar «oyog‘i yerdan uzilgan», «manmansiragan», «dimog‘dor» kabi sifatlar bilan gapira boshlaydilar