Namangan muxandislik-texnologiya instituti «yuqori kuchlanish texnikasi»

Ishni bajarish tartibi

Tajriba ishini bajarishda birinchi tajriba ishidagi uskunaga o‘xshash laboratoriya uskunasidan foydalanamiz. Laboratoriya uskunasining prinsipial sxemasi 2.1.-rasmda ko‘rsatilgan.

Tajriba ishini bajarish vaqtida elektrodlar orasidagi havo oralig‘ining sanoat chastotasidagi razryadlanish kuchlanishining elektrodlar orasidagi masofaga bog‘liqligini quyidagi elektrodlar uchun aniqlang:

1.Chetlari yarim doira shaklidagi tekislik–tekislik elektrodlari (maydon bir jinsli);

2. Shar–shar elektrodlar (bir xil diametrli);

3. Sterjen–sterjen; Sterjen-tekislik.

4. Maxsus formadagi elektrodlar.
Razryadlanish oralig‘ining uzunligi kalibr bo‘yicha yoki elektrodlar mahkamlanadigan stanokning shkalasi bo‘yicha o‘rnatiladi. Har bir ko‘rinishdagi tajribani boshlashdan oldin shkalaning nolga o‘rnatilganligini tekshirib ko‘rish kerak.
1. «Tekislik–tekislik» ko‘rinishidagi elektrodlar
oralig‘i
1. Elektrodlar oralig‘ining qiymatini quyidagi tartibda oling: S = 0.5; 1.0; 1.5; 2.0; 2.5; 3.0 sm., havoning nisbiy zichligini birinchi tajriba ishidan oling.
2. Har bir masofa uchun tajriba yo‘li bilan havoning teshilish kuchlanish qiymatini aniqlang va 2-jadvalga kiriting.
3. Ma’lumki, uncha ko‘p bo‘lmagan bir jinsli va kuchsiz bir jinsli bo‘lmagan elektr maydonlar uchun elektr maydon kuchlanganligini empirik formulalar yordamida aniqlash mumkin E_x=f(x) (misol uchun sharsimon va silindrik kondensatorlarning maydoni). Har bir masofa uchun quyidagi formulalar yordamida havoning teshilish kuchlanishini hamda maydon kuchlanganligini hisoblang:
E₂” = 24.5 (I+ ); [kV/sm ]
U₂” = E₂” X; [kV]
Bu formulalar tekis taqsimlangan (bir jinsli) va unga yaqin bo‘lgan maydonlar uchun o‘rinlidir. Hisoblashlar natijasi 2-jadvalning 9 va 10 –ustunlariga kiritiladi.
2-jadvalning 11-ustuniga kiritish uchun teshilish kuchlanganligi quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi
E₂’ = ; [kV/sm ]
4. Ishdan olingan natijalar bilan 2-jadvalning 7 va 8, hamda 11-ustunlari ma’lumotlarini va 9 va 10-ustunlardagi hisoblangan natijalar bo‘yicha U₂”=f(X) va E₂”=f (X) chizmalarni chizing. Chizmaga tajriba nuqtalarini qo‘yib chiqing va taqqoslang.
2-jadval

t/r	Razryad- lanish oralig‘i sm	Tajriba natijalari							Formula bo‘yicha hisoblangan				E2’ kV\sm
		U1[v]				U2	U2’		U2” kV	E2” kV/sm
		1	2	3	o‘r	КV	КV
1	2	3	4	5	6	7	8	9			10	11