Наманган мущандислик-педагогика институти

Физик-кимёвий усул билан маҳсулотларни сувсизлантириш лаборатория 
шароитларида ишлатилади. Бу усул сувни ўзига тортувчи моддалар (масалан, сульфат 
кислота, кальций хлорид) дан фойдаланишга асосланган. Ёпиқ идиш ичида сувни 
тортувчи модда устига нам маҳсулот жойлаштириш йўли билан уни сувсизлантириш 
мумкин. 
Иссиқлик таъсирида сувсизлантириш (қуритиш) озиқ-овқат саноатида кенг 
ишлатилади. Қуритиш кўпчилик ишлаб чиқаришларнинг охирги, яъни тайѐр маҳсулот 
олишдан олдинги жараѐн ҳисобланади. Айрим ишлаб чиқаришларда маҳсулотларни 
сувсизлантириш икки босқичдан иборат бўлиб, намлик аввал арзон жараѐн ҳисобланган 
механик усул билан, сўнгра қолган намлик қуритиш йўли билан ажратилади. Маҳсулотлар 
таркибидан намликни бундай мураккаб йўл билан ажратиш усули жараѐннинг 
самарадорлигини оширади. 
Қуритиш икки хил табиий ва сунъий йўл билан олиб борилади. Маҳсулотларни 
очиқ ҳавода сувсизлантириш табиий қуритиш дейилади, бу жараѐн узоқ вақт давом 
этади. Озиқ-овқат саноатида маҳсулотларни қуритишда сунъий усулдан ҳам 
фойдаланилади, бу жараѐн махсус қуритиш қурилмаларида олиб борилади. 
Қуритилиши лозим бўлган маҳсулотлар уч турга бўлинади: қаттиқ (донали, бўлак-
бўлакли, заррачали); пастасимон; суюқ (эритмалар, суспензиялар). 
Иссиқлик ташувчи агентнинг қуритилаѐтган материаллар билан ўзаро 
таъсирлашув усулига кўра қуритиш қуйидаги турларга бўлинади: 
1) 
конвектив қуритиш 

ҳўл маҳсулот билан қуритувчи агент тўғридан-тўғри 
ўзаро аралашади; 
2) 
контактли қуритиш 

иссиқлик ташувчи агент ва ҳўл маҳсулот ўртасида 
уларни ажратиб турувчи девор бўлади; 
3) 
радиацияли қуритиш 

иссиқлик инфрақизил нурлар орқали тарқалади; 
4) 
диэлектрик қуритиш 

маҳсулот юқори частотали ток майдонида 
қиздирилади; 
5) 
сублимацияли қуритиш 

маҳсулот музлаган ҳолда, юқори вакуум остида 
сувсизлантирилади. 
Охирги учта усул саноатда нисбатан кам ишлатилади ва одатда қуритишнинг 
махсус усуллари деб юритилади.