Namangan muhandislik qurilish

Hisobot 
 
 
6
-
amaliy mashg’ulot ishi 
Mavzu: Traktorni umumiy yig’ish stendini o’rganish
Remont qilingan yig’ish birliklaridan gusenitsali traktorlarni yig’ish
texnologii protsessii i T-74 traktori misolida ko’rib chiqamiz. 
1. Aravacha yeki taglikka o’rnatilgan traktor ramasiga uzatmalar qutisi 
bilan yigilgan holdagi ketingi ko’prik kran va qamragnchlar vositasida 
qo’yiladi. Ko’pintsa ketingi ko’prik bevosita traktor ramacinning o’zida 
yigiladi va chiniqtnriladi.
2. Yig’ilgan dvigatelь o’rnatiladi va uning uzatmalar qutsi bilan 
o’qdoshligi rostlanadi. Dvigatelь tirsakli valining uzatmalar qutisi birlamchi 
vali bilan o’qdoshligini rostlash traktorlarni yigishda ancha jiddiy 
operatsiyalardan hisoblanadi. Dvigatelni noto’g’ri o’rnatish, o’qdoshlikning 
buzilishi tishlashma va uzatmalar qutisi detallariiing tez yeyilishiga sabab 
bo’ladi. Uzatmalar qutisi va tishlashma birlamchi vali podshipniklari, 
biriktirish plankalari hamda kardanli uzatma tez ishdan chiqadi. 
Tishlashma va uzatmalar qutisi vallartsning o’qdoshligi konstruktsiyasi
turlicha, lekin ishlash printsipi bir xil bo’lgai moslamalar yordamida 
tekshiriladi. Tishlashma vali va uzatmalar qutisi valiga maxsus opravkalar 
o’rnatiladi. Vallarning noo’qdoshligi opravkalarniig uzaytirilgan uchlarida 
siljiydigan shablon yoki maxsus vtulka yordamida tekshiriladi. Agar vallariing 
noo’qdoshligi gorizontal va vertikal tekisliklarda shablon bo’yicha 2 mm dan 
oshmasa yoki agar kontrol vtulka bir opravkadan ikkinchisiga erkin siljisa, 
dvigatelь va uzatmalar qutisi to’g’ri o’rnatilgan bo’ladi. Dvigatelь yoki 
uzatmalar qutisining holati qistirmalar bilan rostlanadi. 

---

162 
3. Dvigatelь hamda uzatmalar qutisi uzil-kesil mahkamlanadi, egiluvchai
va biriktirish muftalari o’rnatiladi. T-74 traktoriniig biriktirish muftasini
mahkamlash boltlariniig gaykalari 500 mm yelkada klyuch bilan oxirigacha
burab maxkamlanadi va shplintlar bilan stoporlab qo’yiladi. 
«Belarusь» traktorlarining egiluvchai biriktirish muftasining yetakchi
rezina elementlarn vilka shoxchalari orasidagi qismalar bilan zich qisib 
qo’yiladi. «Belarusь» traktori tishlashmasi valining shlitsli uchiga vilkani 
o’rnatishda vilkaning old toretsidagi paz moyni valining markaziy kanaliga 
kiritish uchun tishlashma vali teshigiga to’g’rilanadi. 
4. Havo tozalagich yigiladi va o’rnatiladi. Uning korpusi germetiklikka
sinalgan bo’lishi, pachoqlanmagan va shikastlanmagan bo’lishi lozim. 
5. Old brusga yig’ilgan holdagi suv va moy radiatorlari kran hamda
qamragichlar yordamida qo’yiladi. Biriktirish shlanglari va patruboklarning
tashqi sirtlariga buyok surkaladi. Moy keltnrish va olib ketish trubkalari 
o’rnatilish oldidan yuvilib, siqilgan havo bilan quritiladi. Ular 
shikastlanmasligi va pachoqlanmasligi lozim. 
6. Rulь boshqarmasi, ramka, kapot qoplamasi o’rnatiladi va blokirovka 
mexanizmining tortqilari, tishlashma, tormozlar hamda quvvat olish vali 
rostlanadi. Kapotda yaroqli lo’kidonlar bo’lishi kerak. Qanot va kapotda 
pachoqlanish hamda darzlar bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi. 
7. Gidravlik o’rnatish sistemasi moy baki, moy trubalari va 
taqsimlagichning mahkamlanishiga alohida e’tibor berib montaj qilinadi. 
Bakning taranglash lentalari ostiga bakka zich siqilib turadigan va lenta ostidan
ko’pi bilan 3 mm chiqib turadigan karton qistirmalar qo’yiladi. Moy trubalarn 
mahkamlaigandan keyin lentalar uzil-kesil taranglashishi lozim. 
Taqsimlagichni o’rnatishda boshqarish richaglari olinadi va ular kabina
o’rnatilganidan keyin o’z joyiga qo’yiladi Moy tru balariniig taqsimlagich va
ish tsilindrlary bilan to’gri biriktirilganligi obdam kuzatiladi. SHlanglar 
buralish va keskim bukilib kolishdan saqlanadi. Uning buralishi shlang erkin 
holatdaligida oldindai unga bur bilan chizilgan to’g’ri chiziqdan og’ish 
burchagining o’zgarishiga qarab tekshiriladi. Egilish radiusi shlangning tashqi 
diametriga nisbatan kamida 8... 10 mm bo’lishi kerak. 
8. yonilg’i baki namat va rezina qistirmalarga o’rnatnladi. Dastavval u
obdan yuviladi va germetiklikka tekshiriladi. 
9. Yigilgan kabina kapot ramkasiga boltlar bilan mahkamlanadi va yonilg’i
baki kabinaning ketingi devoriga o’rnatiladi. Mahkamlash boltlarini burab
mahkamlashda yonilgi baki quloqlarining egilishiga yo’l qo’yilmaydn. 
10. O’rindiq yostig’i va suyanchig’n, dvigatelni boshqarish mexanizmi,
chiqarish trubasi, apparatlar shchitchasi va elektr jihozlar o’rnatiladi. Elektr
simlar obdan izolyatsiyalanadi, uchliklar ishonchli ulanadi. Distantsion suv va 
moy termometrlarini o’rnatishda kapillyarniig bukilish radiusi 50 mm dan
kichik bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi. 
11. Yo’naltiruvchi g’ildiraklar va taranglash qurilmasi montaj qilnnadi. 
Tirsakli o’qni o’rnatishdan oldin ramaning old brusining bo’shligi moy bilan
to’ldiriladi. Podshipniklar presslab o’rnatishdan oldin suv-moy vannasida 90... 

---

163 
100°S temperaturagacha qizdiriladi. Tutib turuvchi roliklar o’rnatiladi. 
Remont qilingan yig’ish birliklaridan