Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Bu masalani "Alkanlar" mavzusi misolida ko`rib chiqamiz. 
Bu mavzuni o`tishda ko`proq nazariy bilimlar beriladi. Nazariy bilimlarni berishda 
turli plakatlardan foydalaniladi. Avval dars mavzusi belgilanadi.
Dars mavzusi
: Alkanlar. 
Darsning maqsadi
: O`quvchi-talabalarga alkanlar va uning turlari haqida, 
alkanlarning inson xayotidagi axamiyati haqida bilimlar berish, ular tomonidan 
o`zlashtirilgan bilimlarni mustaxkamlash. 
Dars o`tilishida noan`anaviy va interfaol metodlardan foydalanish mumkin. 
Dars jarayonini samarali o`tishida o`qituvchi o`quvchilar bilan darsni bevosita 
birgalikda olib borishi kerak. Yuqorida aytganimizdek, darsda bu mavzuni o`tishda 
auditoriyada mavzuga oid plakatlar bo`lishi kerak. Masalan: Alkanlarning gomolog 
qatori, ayrim fizik xossalarining jadvali. Chunki o’quvchilar alkanlar xaqida umumiy 
tushunchaga ega bo’lishi kerak.
Darsning borishi
: Savollar asosida tashkil etiluvchi suxbat. Bu suxbatda 
o`quvchilarga quyidagi savollar beriladi. 
1. Alkanlar tarkibiga qaysi moddalar kiradi? 
2. Alkanlarning eng muxim vakillarining ishlatilish soxalarini sanab bering. 

---

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
179 
Darsni davom ettirishda savol-javobdan so`ng birorta interfaol metoddan foydalanib, 
darsni davom ettirish mumkin[3]. 
Masalan: "
Bilaman, bilishni xoxlayman, bilib oldim
" metodi yordamida mavzu 
o`zlashtirilishini mustaxkamlash. Youv taxtasi 3 qismga ajratiladi. 
Bandlarning yuqori qismlariga “Bilaman, bilishni xoxlayman, bilib oldim” so`zlari 
yoziladi. 
So`ngra o`quvchi-talabalardan mavzu yuzasidan qanday ma`lumotga ega 
ekanliklarini so`raydi va bildirilgan fikrlarini "Bilaman" bandiga yozib boradi. O`quvchilar 
tomonidan bildirilgan fikrlar noto`g`ri bo`lsa ham inkor etmasdan yozib borilishi kerak. 
Aks xolda o`quvchilar faolligiga salbiy ta`sir ko`rsatish mumkin. 
Keyin o`quvchilar mavzu yuzasidan nimaga qiziqishlarini, nimalarni bilish istaklari 
borligi so`raladi. Va bularni "Bilishni xoxlayman" degan bandiga yozib qo`yiladi. Bu 
metod shu xususiyati bilan o`quvchilarni o`ylashga da`vat etadi. 
So`ngi bosqichda o`quvchilarda "Alkanlar" mavzusiga oid matnlar va tarqatma 
materiallar tarqatiladi. Ushbu matn va tarqatma materiallar mavzu bo`yicha eng asosiy 
tushunchalarni o`z ichiga olgan bo`lishi kerak. O`quvchilar ular bilan tanishib 
chiqqanidan so`ng, mavzuga oid yana nimalarni bilib olganliklari so`raladi. Bu fikrlar 
uchinchi band "Bilib oldim" bandiga yozib qo`yiladi.