Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tekshiriluvchi material: 
Dalachoy o’simligi ekstrakti. 

---

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
112 
Reaktivlar:
10% li natriy gidroksid. 5% li qizil qon tuzi eritmasi. 10% li xlorid 
kislotasi eritmasi. 1% li temir xlorid eritmasi. 
Jihozlar: 
Probirkali shtativ. Tomizgichlar. 
Ishning bajarilishi: 
Probirkaga 10 tomchi dalachoy ekstraktidan olinib, 2 tomchi 10% 
li natriy gidroksid, 2 tomchi 5% li qizil qon tuzidan qo`shib aralashtriladi. Aralashmaga 6 
tomchi 10% li xlorid kislotasi eritmasidan tomizilganda berlin lazurining kok rangli 
chokmasi tushishi dalachoy ekstraktida askorbin kislotasi borligini korsatadi. Taqqoslash 
uchun shu reaksiya dalachoy ekstrakti o`rnida distillangan suv bilan o`tkazilsa, suyuqlikni 
qong`ir rang berishi temir oksidining qizil qon tuzi hosil bo`lganligidan darak beradi. 
С vitaminiga metilen ko’ki bilan sifat reaksiyasi. 
Reaksiya askorbin kislotasining 
oksidlanishi davomida metilen ko`kini rangsiz (leyko) shakliga qaytarilishiga asoslangan. 
Tekshiriluvchi material:
dalachoy ekstrakti. 
Reaktivlar:
10% li natriy bikarbonat eritmasi. 0,01% li metilen ko’ki. 
Jihozlar:
Probirkali shtativ. Tomizgichlar. 
Ishning bajarilishi:
Probirkaga 2 tomchi 0,01% li metilen koki eritmasidan, 2 tomchi 
10% li natriy bikarbonat eritmasidan, 10 tomchi dalachoy ekstraktidan quyilib, 
qizdirilganda suyuqlik rangsizlandi. 
Nazorat uchun shu reaksiya, dalachoy ekstrakti o`rniga distillangan suv olinib, 
qaytarilganda suyuqlik rangini yo`qolishi kuzatilmadi. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 
1. Abdullayev Sh.V, Ergasheva H. „Vitaminlar“. (o’quv-uslubiy qo’llanma). 
Namangan, NamDU nashri, 2012 yil, 74 bet. 
2. Abdiyeva O, Mamajonov L Dorivor o’simliklar va ularni yig’ish. T. “Turon-Iqbol”. 
2006, 135 b. 
3. Umarov M, Usmonov I Tabobat asrori va shifo. 2-kitob. “Nasaf” nashriyoti. 2010, 
395 b. 
4. Umarov M, Omonov H, Yo`ldoshev O. Organik va biologik ximiyadan amaliy 
ishlar. Toshkent. 1994-y. 49 b.