Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
104 
bahor va kuz oylarida qazib olinadi. Astragalning ko’plab turlari chorva xayvonlari uchun 
yem xashak sifatida xam ishlatiladi, zero uning oziqaviy qiymati bedaga yakin[6]. 
Astragal stenocystis o’simliginig yer ustki qismini dastlab geksanli va keyin 
xlorofomdagi ekstraktlarini olib, filtr qog'ozidan o'tkazildi. Yig'ib olingan namunani 
tarkibini tekshirish uchun O'zR FA O'simlik moddalari kimyosi institutida Agilent 7890 
AGCc gaz xromatografiyasida kvadrupol mass–spektrida olindi. Detektor sifatda Agilent 
5975C inert MSD qo'llanildi. Tekshirilayotgan ekstraktlami komponentlarga ajratish 
uchun kvars kapilyar kolonka HP – 5MS (30м x 250µm x 0.25µm) odatdagi qo'zg'almas 
faza, 5% feniltrisiloksanda 50°C (2 daq) xaroratda – 10°C/daq 200°C gacha (6 daq) – 
15°C/daq 290°C gacha (15 daq) o'tkazildi. Kirgizilayotgan na'muna hajmi 1 µL, 
qo'zg'aluvchan faza tezligi 1.3 ml/daq. Komponentlar W8N05S.T va NIST08 kutubxona 
ma'lumotlari bilan taqqoslash orqali Kaproaldegid, geksaldegid, eukaliptol, tridekan, 
tetradekan, 
furan–3–karbaldegid, 
(1S,4S)–4,7,7–trimetilbisiklo[2.2.1]geptan–3–on, 
pentadekan, pirimidin, 2–amino–4–metil–(6CI,7CI,8CI), 2–amino–4–metilpirimidin, 2–
amino–6–metilpirimidin, 4–metil–2–aminopirimidin, 4–metil–2–pirimidinamin, 6–metil–2–
pirimidinamin, 4,7,7–trimetilbisiklo[4.1.0]gept–4–en, geksadekan, geptadekan, beta–
metilnaftalin, beta–metilnaftalin, toluen, 2–feniletanol kabi moddalar identifikatsiya 
qilindi.
Olingan natijalar shuni ko'rsatdiki geksanda olingan ekstraksiyadan Pirimidin, 2–
amino–4–metil–(6CI,7CI,8CI); 2–Amino–4–metilpirimidin; 2–Amino–6–metilpirimidin; 4–
Metil–2–aminopirimidin; 4–Metil–2–pirimidinamin; 6–Metil–2–pirimidinamin; (C
5
H
7
N
3
) 
unumi 42.12 hamda (1S,4S)–4,7,7–trimetilbisiklo[2.2.1]geptan–3–on (C
10
H
16
O) unum 4.32 
bilan moddalari olindi. 
Astragal stenocystis yer ustki qismidan xromotomass spektroskopiya usuli 
yordamida 1–marta umumiy holda 45 ta modda ajratib olinib, W8N05S.T va NIST08 
kutubxona ma'lumotlari bilan taqqoslash orqali identifikatsiya qilindi.