Namangan davlat universiteti pedagogika-psixologiya fakulteti psixologiya kafedrasi

 
 
 
Davrlar mobaynida ijtimoiy psixologiya fanining predmeti borasida 
tortishuvlar kechgan, sababi - ijtimoiy psixologiya fani ikki turdagi qonuniyatlar – 
ijtimoiy taraqqiyot hamda psixik taraqqiyot qonuniyatlari bilan ish olib boradi. 
Shuning uchun ijtimoiy psixologiya borasida turlicha qarashlar va 
Sotsiologiya 
Ijtimoiy 
psixologiya 
Psixologiya
Sotsiolog 
E.Rossning 
―Ijtimoiy 
psixologiya‖ asari 
1908 yil fan 
sifatida tan olindi
U.Makdugallning 
―Ijtimoiy 
psixologiyaga 
kirish‖ asari 

---

6 
tortishuvlar mavjudligini kuzatamiz. Ijtimoiy psixologiyaning mavzu bahsini 
izohlashda aynan psixologik yondashuv A.V.Petrovskiy va V.V.Shpalinskiylarning
«Jamoaning ijtimoiy psixologiyasi‖ kitoblarida bayon etilgan.
Ushu mualliflarning fikricha, ―Ijtimoiy psixologiya‖ – psixologiya fanining 
shunday tarmog‘iki, u turli uyushgan va uyushmgan guruxlardagi odamlarning 
muloqoti, o‘zaro ta‘sir munosabatlaridan kelib chiqadigan psixik xodisalarni 
o‘rganadi. G.M.Andreeva ijtimoiy psixologiya sohasiga nisbatan xozirgi zamon 
qarashlarini umumlashtirib, uch xil yondashish borligini e‘tirof etadi.
Birinchisi, sotsiologik yondashish bo‘lib, uning tarafdorlarining fikricha, 
ijtimoiy 
psixologiya 
asosan 
ommaviy 
psixologik 
jarayonlarni 
xalqlar 
psixologiyasi, ommaviy marosimlar, udumlar, rasm – rusumlarning inson xulq-
atvorida namoyon bo‘lishini o‘rganishi kerak.
Ikkinchi psixologik yondashuv tarafdorlari asosan psixologlar bo‘lib, ular 
asosiy diqqatni shaxsning ijtimoiy psixologik hislatlariga, uning turli guruxlarda 
tutgan o‘rni, mavqei, ijtimoiy ustanovkalar va xokazolarga qaratmoq lozim deb 
hisoblaydilar. Shu bilan birgalikda, hozirda ham sotsiologik ham psixologik 
qarashlarni birgalikda mujassamlashtirayotgan olimlar ham borki, ular ham 
ommaviy jarayonlarni, ham shaxsning shu jarayonlardagi xulq-atvorini motivlarini 
o‘rganishni yoqlab tadqiqotlar o‘tkazmoqdalar.
Amerika ijtimoiy psixologiyasida ham ijtimoiy psixologiyaning mavzu baxsi 
borasida uzoq tortishuvlar mavjud bo‘lgan, chunki shu paytgacha shaxs va jamiyat 
borasida muommolar soxasida ikki xil yondashuv bo‘lib kelgan edi: psixologiya 
inson tabiatini, uning psixikasini, sotsiologiya esa, jamiyat tabiatini, psixikasini
o‘rganib keladi, ijtimoiy psixologiya paydo bo‘ldiki, u insonning jamiyatga
munosabatining psixologik tomonini o‘rganmoqda.