Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi organik birikmalarning tuzilish nazariyasi

Tajriba №3. Atmosfera bosimida haydash Asbob va reaktivlar: benzin, benzol, toluol, aseton va efir aralashmasi; Vyurs kolbasi, termometr, sovitgich, alonj, yig’gich kolbasi-3ta (25ml dan), elektr plita. 8-rasmdagi asbobni yig’ing.

Ishning bajarilishi:Kolbaga 20-30 ml benzin aralashmasidan soling, shuningdek bir necha dona chinni bo’lagi («qaynatar») dan Vyurs kolbasiga soling. Elektr isitgichda kolbani bir meyorda qizdiring. Qizdirish haydalayotgan distillat yig’gich idishga minutiga 20-30 tomchidan tushib turadigan darajada davom ettirilsin. Temperatura aralashmadagi biron moddaning qaynash intervaliga yetgach (0⁰C-60⁰C) birinchi fraksiya yig’gichga o’ta boshlaydi. Undan yuqori temperaturada (60⁰C-85⁰C) ikkinchi fraksiya yig’ib olinadi. So’ng yig’gich yana almashtirilib (85⁰C-110⁰C), uchinchi fraksiya yigib olinadi. Haydash kolbasida 4-5ml suyuqlikda qolganda qizdirish to’htatiladi. Har bir fraksiyaning miqdorini o’lchang, ularning dastlabki aralashma miqdoriga nisbatan prosentini toping. Qoldiqning prosent miqdorini aniqlang.

Jadval

№	Fraksiya	Haydalish temperaturasi, ^0C	Xajmi,ml	%
1.	1-chi fraksiya	0^0C-60^0C
2.	2-chi fraksiya	60^0C-85^0C
3.	3-chi fraksiya	85^0C-110^0C
4.	Qoldiq	-

Laboratoriya ishi-3
n-Butanolning ustma-ust keladigan hamda kelmaydigan va konformatsiyalarini Fischer va Nyumanga ko'ra proyeksiya formulalarini yozish
Stereokimyo (yunoncha stereos – fazoviy) molekulada atomlarning fazoviy joylashishini, fazoviy tuzilish birikmalarning fizikaviy va kimyoviy xossalariga qanday ta’sir qilishini o‘rganadi. Stereokimyoning muhim sohalaridan biri stereoizomeriyadir. Tarkibi (molekulyar formulasi) va molekulasida atomlarning bog‘lanish tartibi (tuzilish formulasi) bir xil bo‘lib, bir-biridan faqat atomlarning fazoda joylashishi bilan farq qiladigan izomerlarga stereoizomerlar deyiladi.

Odatda stereoizomeriya uchga (optik, geometrik va konformatsion) bo‘linadi. Optik va geometrik izomeriya konfiguratsion izomeriyaga kiritiladi. Kitobning I bobida konformatsion, II bobida esa geometrik izomeriya ko‘rib chiqildi. Endi optik izomeriya bilan batafsil tanishamiz.