Xaggins formulasi, mark-kunn-xauvink tenglamasi va flori formulasini polimerlar massasi va konformatsion holati

XAGGINS FORMULASI, MARK-KUNN-XAUVINK TENGLAMASI VA FLORI FORMULASINI POLIMERLAR MASSASI VA KONFORMATSION HOLATI.

Bajardi: Fizika 19-01 kechki guruh talabasi

O’SKANBOYEV MUHAMMAD SHOHSULTON

Reja: 1. Xaggins formulasi. 2. Mark-Kunn-Xauvink tenglamasi. 3. Flori formulasi.

Xaggins formulasi. Polimerlar molekulyar massasini [η] = KM · Mα tenglama yordamida aniqlash uchun ham polimerning biror erituvchidagi eritmalari uchun Km va α ning qiymatini bilish zarur. To’g’ri chiziqli viskozimetrik tenglama tarkibiga kiruvchi bu koeffitsientlarning qiymati ko’pchilik polimerlar uchun ma‘lum. Birinchi kontsentratsiyadagi eritmaning nisbiy qovushoqligini katta rezervuarli Ubbelode viskozimetrida o’lchash qulay. Viskozimetr rezervuarida eritmani istalgan kontsentratsiyagacha suyultirish mumkin. Olingan ma‘lumotlar asosida ηnis, ηcol va ηcol / c hisoblab chiqariladi. So’ngra ηcol /C ning C ga bog’liqlik grafigida egri chizig’i chiziladi; chiziq ordinata o’qi bilan kesishguncha ekstropolyatsiya qilinadi. Shunday qilib, topilgan qovushoqlik haddidan molekulyar massa hisoblab chiqariladi.

Molekulyar massani topishdan avval Km va α doimiyliklar no‘malum bo’lsa, ularni topish kerak. Bunday hollarda doimiyliklarning qiymatlari polimerlarni bir necha fraktsiyalarga ajratib, uning ayrim fraktsiyalari qovushoqlik haddini topishdan boshlanadi. Fraktsiyalarning molekulyar massasi osmotik bosim yoki yorug’lik sochilishi usullari bilan aniqlanishi mumkin.

Zanjirli polimer molekulalari bukilmas tayoqchalar sifatida harakat qiladi, degan Shtaudinger taxmini ma’lum darajada to’g’ri bo’lsa ham, lekin bukiluvchan makromolekulalar uchun bu taxmin butunlay noto’g’ridir, chunki ular juda suyultirilgan eritmalarda o’rama shaklini qabul qilishga intiladi. Ichki ishqalanish faqat molekula o’lchamiga bog’liq bo’lmay, balki uning shakliga ham bog’liqdir. Shuning uchun Shtaudinger tenglamasida solishtirma qovushqoqlikni qovushqoqlik haddiga almashtirilishi har qanday polimerning molekulyar massasini hisoblashga kerak bo’lgan aniq tenglamaga olib kelmaydi. Undan tashqari [η] qiymat erituvchining sifatiga, ya’ni ”yaxshi” yoki ”yomon”ligiga ham bog’liq.