Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti

Жўрабоев О.
Муқимийнинг “Чўнтак баёзи”. // Гулистон. 1999, 2-сон, 59-бет. 

---

23 
tomonidan tuzilganligini tasdiqlovchi imzo qo’yganlar. Bu fakt mazkur bayozning 
kotibi Muqimiy ekanligini ko’rsatadi.
Professor G’.Karimov 9309 raqamli qo’lyozma bayoz xususida bunday 
yozadi: “Kitobda uchraydigan Muqimiyning 10 ta asari shoirning o’z qo’li bilan 
yozilgan avtografdirlar, binobarin ular eng ishonchli va mo’’tabar hujjat sifatida 
qabul qilinishlari kerak”
30
. 
Bayozdan 
“Aqlu hush uchdi boshimdin ey pari, devonaman”
deb 
boshlanuvchi g’azalning to’liq dastxat varianti o’rin olgan. Bu g’azal matni haqida 
professor G’.Karimov G’.G’ulom tadqiqotiga tanqidiy munosabat bildirgan edi
31
. 
Mazkur g’azal 7521, 1325 raqamli bayozlarda 6 bayt holda uchrasa, 9309 raqamli 
bayoz 169
b
- sahifasida esa 8 bayt. Muqimiy yana ikki bayt qo’shib g’azalni 
takomillashtirgan. Tahrir jarayonida qo’shilgan ikki bayt quyidagicha: 
Xoma mujgon, ko’z qarosidin yozib rozi dilim, 
Arzae qildim eshit, ma’yusu mushtoqonaman. 
Navbati jomim to’la quyg’il karamdin, soqiyo, 
Har qadamda to qilay yuz lag’zishi mastonaman. 
Xullas, Muqimiyning uch qo’lyozma bayozidagi she’rlar matni shu 
paytgacha to’liq tadqiq qilinmagan. Jumladan, ayrim she’rlar hanuzgacha ilmiy 
istifodaga olib kirilgan emas. Shu nuqtai nazardan, Muqimiyning o’z dastxati bilan 
yozilgan 7521, 1325, 9309 raqamli bayozlari shoir asarlarining ilmiy-tanqidiy 
matnini tayyorlashda asosiy manba bo’lib xizmat qilishi mumkin. 
Milliy adabiyotimiz tarixi rivojida Qo’qon adabiy muhitidan yetishib 
chiqqan ijodkorlar adabiy merosi alohida o’rin tutadi Bu muhit namoyandalari 
ijodidagi muvashshah-g’azallarni ilmiy asosda o’rganish adabiyot tarixining 
qorong’u jihatlarini yoritishda muayyan ahamiyatga ega. Maqsud Shayxzoda, Aziz 
Qayumov, Sharif Yusupov singari olimlarning bu mavzuga oid tadqiqotlari 
30