Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

INSON VA FUQARONING HUQUQ VA ERKINLIKLARI
— insonga bekamu 
ko‗st yashash imkoniyatini beruvchi va iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy, siyosiy sohalarda 
o‗z imkoniyat va talablarining amalga oshirilishini ta‘minlovchi huquqiy maqom. Inson 
huquqlari va erkinliklariga rioya etish O‗zbekiston Respublikasi konstitutsiyaviy 
tuzumining asosidir. O‗zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida qayd etilgan huquq va 
erkinliklar: qonunlarning mazmuni va qo‗llanilishiga hamda qonun chiqaruvchi, ijro 
etuvchi hokimiyat faoliyatiga bevosita ta‘sir ko‗rsatadi; O‗zbekistonning har bir 
fuqarosiga, uning jinsi, irqi, millati, tili, diniy e‘tiqodi, ijtimoiy kelib chiqishi, maslagi, 
shaxsiy va ijtimoiy ahvolidan qat‘i nazar, inson huquqlari va erkinliklari buzilmasligini, 
sud yo‗li bilan himoya qilinishini kafolatlaydi. 
INSONPARVARLIK
— insonning qadri, erkinligi, baxt-saodati, teng huquqliligi 
to‗g‗risida, insoniylikning barcha tamoyillarini yuzaga chiqarish uchun shartsharoitlar 
yaratib berish haqida g‗amxo‗rlik qilishni ifodalovchi tushuncha. Unga ko‗ra, dunyoda 
eng qimmatli narsa insondir, butun mavjudot, borliq insonga, uning baxt-saodatiga 
xizmat qilishi lozim. Inson taqdiri, xalq manfaatlari, mamlakat kishilari haqida 
g‗amxo‗rlik I.ning asosiy masalasidir. Siyosatda insonparvarlik – siyosatning shakli, 
mazmuni, maqsad va vositalarida namoyon bo‗ladi. 
INSTANSIYA 
(lot
. instantia
– bevosita yaqinlik, navbatdagi) — bir-biriga itoat 
qiladigan tashkilotlar, davlat boshqarmalari, sud organlari, jamoat va b. tashkilotlar 
tizimidagi har bir bo‗g‗ini, pag‗onasi. 
INSTITUT 
(lot. 
institum 
– tartibot, muassasa) — 1) jamiyatdagi ijtimoiy 
tartibotlarning muayyan doirasini o‗z ichiga olgan huquqiy me‘yorlar majmui; 2) turli 
ixtisoslashgan o‗quv yurtlari (o‗rta, oliy, malaka oshirish tizimi), va b. muassasalarning 
nomi. Keng ma‘noda - ijtimoiy turmushni tashkil etuvchi va tartibga solib turuvchi 
ijtimoiy tuzilmaning bir unsuri – muassasalar, me‘yorlar, qadriyatlar, madaniyat 
namunalari, qaror topgan fe‘l-atvor shakllari majmui: iqtisodiy I. (mas., mulkchilik, ish 
haqi), siyosiy I. (mas., davlat, armiya, partiya), moliyaviy I.lar (moliya va bank 
muassasalari) va shokazo